پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ به نقل از خبرگزاری امرداد كنگره جهاني دهم زرتشتيان در بمبئي هند، با حضور بيش از 1200 تن از 4 قاره جهان، دوشنبه شب با جشن پایانی باشكوهي در مركز مسابقات اسب‌دواني هند به پايان رسيد. 4 روز كنگره كه هر روزه از 9بامداد تا 9 شب ادامه داشت، به ارائه ها و ميزگرد هاي مختلف در موضوعات مهم ديني، اجتماعي، فرهنگي، قومي و جمعيتي پرداخت، بدون هيچ بيانيه يا قطع‌نامه و يا تصميم گروهي به اتمام رسيد. بيش از 80% شركت كنندگان از هندوستان و كمتر از 50 تن ايراني حضور داشتند. با اينكه برنامه‌ريزي و اجراي اين كنگره جهاني، موفقيتي عظيم براي انجمن پارسيان هند محسوب می‌شود، سهم و نقش زرتشتيان از ايران و زادگاه زرتشت و زرتشتي در برنامه‌ ريزي و دستاورد هاي كنگره بسيار ناچيز بود.
لحظه اوج كنگره حضور شخص رياست جمهور هندوستان به همراه استاندار ايالت و وزير كشور هند در بعد از ظهر اول در محل كنگره بود كه با سخنراني خود كنگره را رسما افتتاح كردند. رييس جمهور در نطق خود، زرتشتيان را قوم مهم و اصلي هندوستان خواند و به قصه سنجان در بدو مهاجرت زرتشتيان از ايران به هند اشاره كرد كه زرتشتيان همواره و همچنان مانند شكر در جام پر از شير در قصه باعث شيرين شدن جامعه شده‌اند و نقش مهم تجارت و اجتماعي پارسيان را ستود. در سال پيش، از 25 تن برگزيدگان سال هندوستان، 3 نفر از جامعه پارسي، شامل زوبين مهتا رهبر اركستر و بهرام گودريج كارخانه‌ساز، بودند. وزير هندوستان از اختصاص بودجه سالانه دولتي به نگهداري نسل پارسيان گفت.
آقايان موبد مهربان فيروزگري و موبد رستم وحيدي در زمان كنگره در بمبئي حاضر بودند. ولي به جز حضور موبد فيروزگري در ابتداي كنگره، هيچ موبدي از ايران در آیین گشایش و پس از آن شركت نكرد. با اينكه بيش از 20 نفر موبدان پارسي با لباس سپيد به كنگره جلوه خاصي دادند، شايد كسي متوجه نشد كه بانوي ايراني با حجاب كرم‌ رنگ (به‌ گفته مسوول برگزاركننده) در واقع موبديار بود. پيام رييس جمهور ايران در صبح اول كنگره توسط نماينده محترم به فارسي خوانده شد ولي ترجمه انگليسي آن بر پرده قابل رويت نبود. اي كاش پخش ويدئويي و يا زنده پيام آقاي دكتر حسن روحاني به‌ شركت‌كنندگان ايراني دركنگره اعتبار خاص لازم را مي‌بخشيد. با توجه به تويت‌ هاي آقاي رييس جمهور به انگليسي، اصرار به فارسي از كيفيت پيام كاست. شور و محتواي ساير سخنرانان افتاحيه كنگره وصف نشدني بود.
در روز قبل از كنگره (26 دسامبر)، جلسه مجمع عمومي پيشه‌وران و بازرگانان زرتشتي در بمبئي تشكيل شد. چند نفر از هيات مديره اتاق بازرگانان زرتشتي در ايران در بمبئي حضور داشتند كه مشغول بازديد از مناطق شهر شدند، و كسي از ايران در اين جلسه سالانه مهم شركت نكرد. چهار سال پيش در كنگره جهاني نهم در دبي نيز، اكثر حاضرین بازديد از شهر را به شركت در جلسات ترجيح دادند. بقيه نيز خود را در كنگره تنها و غريبه يافتند. زماني كه مي‌بايست به بحث سهيم شدن زرتشتيان ايران مي‌گذشت به هدر رفت، و فراخوان‌هاي بعدي كنگره به انجمن‌ها به جامعه منتقل نشد. درآخر رياست انجمن و نماينده محترم به سهم سخنراني خود قانع شدند و سهم ايرانيان در كنگره كمرنگ ماند.
ارایه مستند و متفاوت در كنگره در مورد گات‌ها توسط آقاي رهنمون از كانادا ارایه شد. خانم مرزبان از استراليا براي ارائه مقاله موسيقي در گاتها بدون خبر حضور نداشت. ارائه آقاي ورجاوند از آمريكا در مورد محل‌هاي تاريخي زرتشتي در ايران با اسلايد همراه بود. ولي متاسفانه همه سخنراني‌هاي ايرانيان زرتشتي در سالن جانبي با ظرفيت كم اجرا شد. در صورتيكه سخنراني نژادپرستانه آقاي خجسته ميستري كه در آن نژاد و قوميت را بعد اول دين زرتشتي خواند در سالن اصلي و با تسهيلات خاص برگزار شد. پارسيان به احترام غيرپارسيان، از صحبت به گجراتي يا هندي اجتناب كرده و تمام سخنرانيها را به زبان انگليسي برگزار كردند. ولي سخنراني دكتر اختياري و دكتر جهانگيري به اصرار خود به زبان دري انجام شد كه اگرچه متن ترجمه انگليسي در دسترس بود، ولي بدون رونق و با اعتراض پارسيان برگزار شد.
تارنمای برساد،جمعه 6 دی‌ماه از ارایه مقاله خانم دكتر گشتاسب در كنگره جهاني خبر داد. در صورتيكه اين فرد در كنگره حضور نداشت و ارایه‌اي نيز نداشت. منظور مقاله خلاصه وي در بخشي از پارس‌نامه در مورد كنگره بود. در جمع ايرانيان در كنگره، چند عكاس و خبرنگار از ايران حضور داشتند كه به گرفتن عكس بدون توجه به محتوا براي غلو در سايت‌هاي ايران مشغول بودند. هيچ برنامه و تدبيري براي انتقال مطالب به زرتشتيان ايران وجود ندارد، همانطور كه به جز تورهاي شخصي هند، هيچ برنامه و اقدام قبلي در ايران براي حضور و شركت پررنگ ايرانيان زرتشتي به خصوص جوانان در كنگره وجود نداشت و اكثرا با علاقه يا كنجكاوي شخصي آمدند.
در بخش آمار زرتشتيان در جهان، تنها در مورد ايران 2 آمار متناقض ارایه شد. عدد 25 هزار زرتشتي در ايران به نقل از مركز آمار ايران و موبد فيروزگري، و آمار 15 هزار زرتشتي در ايران به نقل و اصرار از دكتر اختياري. بااينكه داستان‌هاي شاهنامه و ايران در كنگره ارایه شد، هيچ فردي يا نهاد فرهنگي از ايران براي بخش فرهنگي و غرفه‌ها داوطلب نشد. در اواسط اختتاميه كنگره، نماينده محترم ايرانيان زرتشتي و همراهان با گله و بدون خداحافظي محل را ترك كردند. همه ما قهر و ترك جلسه مجمع عمومي بازرگانان 5 سال نماينده محترم در هوستون را به خاطر داريم، كه در نهايت مجمع بعدي اتاق را به تهران آورد، ولي شركت‌كننده‌اي از خارج به اين مجمع نيامد. مذاكره و تعامل با همكيشان پارسي نياز به درك و گفتمان خاص دارد كه نمايندگان زرتشتيان از ايران اينگونه مهارت‌ ها را ندارند و به كارشناسان فرصت نميدهند.
در كنگره جهاني هفتم در تهران و هشتم در هوستون، ترجمه همزمان مقالات به زبان فارسي ارایه شد، بخشي از برنامه فرهنگي و تفريحي به زرتشتيان ايراني و حتا بخشي از ميز شام به غذاهاي سنتي ايراني تخصيص يافت. زرتشتيان ايراني مهمان و غريبه نبودند، بلكه صاحبخانه و صاحبنظر بودند. در كنگره‌ نهم در دبي و دهم در هند، زرتشتيان از ايران نتوانستند يا نخواستند سهم خود از تاريخ و سنت زرتشتي را ادا كنند و در واقع مهماناني غريبه و غيرمهم باقي ماندند. كنگره جهاني زرتشتيان آينده، چهار سال بعد در شهر گران قيمت و دور سنگاپور خواهد بود. جامعه كمتر از 100 تن زرتشتي سنگاپور با ارایه‌اي رنگين و حمايت مالي دولت سنگاپور توانست راي كارگروه مديريت كنگره را بدست آورد، كارگروهي كه نماينده زرتشتيان ايران در آن حضور نيافت. آيا كنگره يازده سنگاپور نيز بدون حضور پررنگ زرتشتيان از ايران خواهد بود؟ آيا همچنان در مجامع جهاني زرتشتي در جزيره مغرور خود، سهم ايران را بدون صاحب مي‌گذاريم؟