پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ هر پدیده یا گروهی که خود را منسوب به دین کنند، نمی توان بدون مراجعه به بزرگان دین و روایات و سخنان ایشان، آن پدیده را تایید را رد نمود. در مورد اصل مشروعیت یا عدم مشروعیت فرقه ی تصوف هم، این روایات معصومین علیهم السلام هستند که فصل الخطاب بوده و حرف اول و آخر را می زنند و باقی مسائل، بحث های جانبی قضیه است.

با مراجعه به روایات و تحقیق و تفحص در رابطه با این موضوع می بینیم، اسوه های دین داری و خاندان نبوت علیهم السلام که پیش از همه و بیش از همه بر گرده ی انحرافات و بدعت ها تاخته و با آن مبارزه کرده اند، در مورد فرقه ی صوفیه نیز، حکم به انحراف ایشان داده و افکار و عقاید آن ها را فاسد دانسته اند. آن بزرگواران مانندجلوگیری مردم از شخص جزامی! به شدت پیروان و اطرافیان خویش را از تصوف و صوفی گری دور نگه می داشتند که مبادا اندیشه ی فاسد و پلید ایشان دامن گیر تشیع و پیروان راستین اهل بیت علیهم السلام گردد.

روایات بسیاری در این باب از ناحیه ی مقدسه ی ایشان صادر گشته است. مرحوم شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی معروف به شیخ حر عاملی،[1] از علما و فقهای شیعه در قرن ۱۱ هجری و مؤلف کتاب وسائل الشیعة در رساله ای به نام الاثنی عشریه احادیثی را در رد و مذمت صوفی و صوفی گری جمع آوری نموده است. ایشان می نویسد: « جمیع الشیعة انکروهم (أی الصوفیة) و نقلوا عن ائمتهم احادیث کثیرة فی مذمتهم و صنف علماء الشیعة کتبا کثیرة فی ردّهم و کفرهم منها کتاب الشیخ المفید فی الرّد علی اصحاب الحلاج و ذکر فیه أن الصوفیة فی الاصل فرقتان حلولیة و اتحادیة »[2] تمام شیعیان، فرقه های صوفیه را انکار نموده اند و از امامان خویش احادیث بسیاری در نکوهش آنان نقل کرده اند و علمای شیعه کتابهای بسیاری را در ردّ این فرقه و اثبات کفر آنان تألیف نموده اند که از آن جمله کتاب شیخ مفید در ردّ اصحاب حلاج است که در آن آمده است : صوفیه در اصل دو فرقه : حلولیه و اتحادیه می باشند.

روایات در مذمت و انکار تصوف دو گونه اند. برخی صراحتاً از تصوف نام برده و برخی به صورت غیرمستقیم، اندیشه و تفکر و اعمال صوفیانه را منکوب کرده اند. دلیل این مطلب شاید این باشد که تا برهه و زمانی از تاریخ، صوفی گری به این نام مشهور نشده بود و اعمال زاهدانه ی غیرشرعی که امروزه از آن به عنوان خشک مقدس تعبیر می شود، نشانه ی صوفی و تصوف بوده است. جز یک روایت که از وجود نازنین پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به عنوان پیش گویی، حضرت صوفی و صوفی گری را با لفظ صوف، به شدت مورد انتقاد قرار داده اند.

حضرت از پدید آمدن این گروه خبر داده و فرموده اند : « لاتقوم الساعة علی امتی حتی یقوم قوم من امتی اسمهم الصوفیه لیسوا منی و انهم یحلقون للذکر و یرفعون أصواتهم یظنون انهم علی طریقتی بل هم اضل من الکفار و هم اهل النار لهم شهیق الحمار »[3] روز قیامت بر امتم نمی آید تا آنکه قومی از امّت من به نام (صوفیه) برخیزند. آنها از من نیستند و بهره ای از دین ندارند و آنها برای ذکر دور هم حلقه می زنند و صداهای خود را بلند می کنند به گمان اینکه بر طریقت و راه من هستند؛ در حالی که آنان از کافران نیز گمراه تر و اهل آتش اند و صدایی دارند مانند عرعر الاغ!

این روایت با اینکه هنوز در زمان رسول خدا صلی الله علیه وآله تصوف و صوفی گری شکل نگرفته بوده است، حضرت از تشکیل فرقه ی ایشان خبر داده و به عنوان هشدار به مسلمانان از راه و روش و مسلک ایشان انتقاد می کنند و ایشان را دایره ی اسلام خارج و از کفار هم بدتر می شمارند.

غالب سلسله سندها واجازه نامه های به باطل، به وجود نازنین امام رضا علیه السلام نسبت داده شده و وصل می شود، در حالی که در یکی از همین اخبار ذم تصوف، حضرت با صراحت و قاطعیت می فرمایند: من ذُکر عنده الصوفیه و لم ینکرهم بلسانه و قلبه فلیس منّا و من أنکرهم فکأنّما جاهد الکفار بین یدی رسول الله صلی الله علیه وآله! [4] هر کس نزد او از صوفیه سخن به میان آید و به زبان و دل انکار ایشان نکند، از ما نیست و هر کس صوفیه را انکار نماید گویا این که در راه خدا در حضور رسول خدا (صلی الله علیه وآله) با کفار جهاد کرده است.[5]

بعنوان شیعه ی اثنی عشری و بخاطر فرمان امام رضا علیه السلام، خداوند را گواه می گیریم که ما، با دل و زبان این فرقه ی ضاله را انکار و رد می کنیم و بر علیه اهداف و افکار و عقاید بدعتی و باطل ایشان تا زوال و نابودی شان به دست ولی عصر عجل الله تعالی فرجه، روشنگری کرده و قلم خواهیم زد.

منابع:

1- متولد ۱۰۳۳ قمری در روستای «مشغره» از توابع جبع در لبنان - متوفی ۲۱ رمضان ۱۱۰۴ قمری
2- الاثنی عشریه ص 53
3- سفینة البحار محدث قمی/ ج2 / ص 58 و شرح نهج البلاغه علامه خویی ج 14 ص3 در چاپ جدید و ج 6 ص 268 در چاپ قدیم و ...
4- سفینة البحار، ج 2، ص57 و حدیقة الشیعه، ص 563 و شرح نهج البلاغه خویی، ج 6 ،ص 304
5- عنکبوت های دنیادار ص 105