پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حضرت علی (علیه‌السلام) در میان پیروان فرقه اهل حق از جایگاهی ویژه و قداستی والا برخوردار است. گروهی از این فرقه منشأ این قداست را در امر امامت آن حضرت دانسته، همانگونه که به امامت سایر ائمه طاهرین (علیهم‌السلام) اعتقاد دارند. مجید القاصی در این رابطه می‌گوید: «مردم یارستان اعتقاد کامل به دوازده امام داشته، مخصوصاً حضرت مهدی (عجل‎الله‌فرجه) را ناجی بشر از زشتی‌ها و تاریکی‌های جهانی می‌دانند.» [1]

اما در نگاه غالب پیروان این فرقه، قداست آن حضرت ریشه در عقیده حلول دارد؛ با این بیان که ارواح پیشوایان اهل حق در ائمه از جمله حضرت علی (علیه‌السلام) حلول نموده و آن امام «مظهر» و یا «جامه» یکی از پیشوایان اهل حق است. [2]

در نظر گروهی از فرقه اهل حق، حضرت علی (علیه‌السلام) مظهر ذات الهی است و به همین جهت از قداست برخوردار است. نعمت‌الله جیحون‌آبادی از بزرگان این فرقه در این‌باره می‌گوید: «خدا همان علی (علیه اسلام) بوده و لیکن از انسان‌ها غایب بوده است؛ او (خدا) خودش را آشکار نمود و در جسم انسان در آمد. او خالق جهان و صاحب عدل و داد است و اگر فرد دیگری خدا معرفی شود ما او را نمی‌شناسیم و اگر چنین کسی هم باشد، به جز علی کس دیگری او را نمی‌شناسد و من علی را در مقام خدا می‌پرستم و اگر کسی غیر از او خدا معرفی شود، موجودی موهوم است و موجود موهوم نیز پرستیدنی نیست». [3]

یکی دیگر از بزرگان این فرقه در این باره می‌نویسد: «خداوند در امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) ظاهر گشت و از آن زمان به بعد آن حضرت، خدای روی زمین شده و پس از او فرزندان معصومش تا امام مهدی به ترتیب خدا بودند، و بر این اساس پس از امام‌زمان، روح ائمه اطهار در بدن رهبران فرقه‌ای اهل حق وارد گشته و خدایی به آنها رسیده است؛ بنابراین نمی‌گویند ما چند خدا داریم؛ بلکه باورشان بر این است که خداوند یگانه است و در هر عصری وارد بدن یکی از انسان‌ها می‌شود و جامعه را هدایت می‌کند. [4]

گاهی نیز ادعا می‌کنند؛ چون خداوند متعال از نظرها غایب است و شناخت او برای مردم ممکن نیست و مشکل شده، لذا خداوند در جسم علی (علیه‌السلام) ظاهر گشته تا مردم خدا را بهتر بشناسند و ایمان‌شان قوی گردد. [5]

دیدگاه‌ها و اعتقادات متفاوت فوق از سوی اهل حق نسبت به جایگاه و شخصیت حضرت علی(علیه‌السلام) ریشه در عدم شناخت کافی پیروان این فرقه نسبت به مسئله امامت و شخصیت حضرت علی(علیه‌السلام) دارد و از طرفی نیز عقاید فرقه اهل حق بر عقیده انحرافی و باطل حلول استوار شده است که این خود موجب شکل‌گیری عقیده نادرست و انحرافی نسبت به جایگاه امامان است.

پی‌نوشت:

[1]. القاصی، مجید، مجموعه آئین و اندرز و رمز یاری، ص12

[2]. سرسپردگان، خواجه الدین، سید محمدعلی، کتابخانه منوچهری، ص ۳۱

[3]. شاهنامه حقیقت، جیحون‌آبادی، نعمت‌الله، جیحون، ص31

[4]. بررسی تحلیلی فرقه اهل حق، حسینی، سید حسین، ذکری، ۱۳۹۷، ص347

[5]. همان