پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از جمله شبهاتی که مفتیان وهابی، هر سال در ایام عزاداری سیدالشهداء (علیه‌السلام) مطرح می کنند، کشته شدن امام حسین (علیه‌السلام) به دست یاران امیرالمومنین (علیه‌السلام) است. آنان با استناد به گوشه‌ای از تاریخ ادعا می‌کنند که به دلیل آنکه شمر بن ذی الجوشن در زمره یاران امیرالمومنین (علیه‌السلام) در جنگ صفین بوده، در نتیجه امام حسین (علیه‌السلام) به دست یاران پدرش به شهادت رسیده است و حتی با آب و تاب مضاعف برای جلب توجه نظر مخاطبانشان به مجروح شدن شمر در جنگ صفین توسط یاران معاویه اشاره می‌کنند.

وهابیون با استناد به کتاب مستدرکات علم رجال، قصد دارند برای شمر موقعیتی نزد امیرالمومنین (علیه‌السلام) ایجاد کنند و گناه نابخشودنی شهادت امام حسین (علیه‌السلام) را به گردن شیعیان  بیندازند. با اشاراه به آنچه بیان شد، آیت الله شیخ علی نمازی شاهرودی در کتاب خود می‌نویسد: «شمر زنا زاده است. او در جنگ صفین در لشکر امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) حضور داشته است.»(1)

در پاسخ به این شبهه، یک نکته بیان می شود:
هرچند شمر بن ذی الجوشن در جنگ صفین و در لشکر حضرت حضور داشته و حتی در جنگ نیز مجروح شده است، اما بنا بر دلایلی برای حضور او در لشکر امیرالمومنین (علیه‌السلام) فضیلتی وجود ندارد. قطعاً با بررسی تاریخ و روایات آن مشخص می‌شود، شمر بن ذی‌الجوشن قبل از واقعه عاشورا، در شهادت اصحاب امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقش ویژه‌ای ایفا کرده است. او یکی از افرادی است که به دروغ علیه جناب حجر بن عدی شهادت داد و سبب شهادت آن صحابی جلیل‌القدر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امیرالمومنین (علیه‌السلام) شد. دشمنی شمر بن ذی الجوشن و بغض او از اصحاب امیرالمومنین (علیه‌السلام) در منابع اهل سنت بارها بیان شده است.(2)

همچنین در منابع معتبر اسلامی، اسنادی وجود دارد که شمر بن ذی الجوشن را از یاران معاویه معرفی می کند و جدا شدن او از سپاهیان امیرالمومنین (علیه‌السلام) در زمان حیات طیبه حضرت را تأیید می‌کند. شیخ مفید در کتاب خود با ذکر واقعه حضور طرماح در شام که به خاطر رساندن جواب نامه امیرالمومنین (علیه‌السلام) به معاویه بوده، به حضور شمر بن ذی الجوشن نزد معاویه اشاره می‌کند.(3)

همچنین باید گفت، صرف حضور در لشکر امیرالمومنین (علیه‌السلام) سبب آن نمی شود که لشکریان حضرت با ایشان هم عقیده باشند؛ زیرا تاریخ شهادت می‌دهد افراد زیادی در جنگ صفین بودند که ابتدا در رکاب حضرت جنگیدند، اما در میانه جنگ، با دیدن قرآن بر سر نیزه‌ها جزء خوارج شدند و در انتها دستانشان به خون امیرالمومنین (علیه‌السلام) آغشته شد. شمربن ذی الجوشن نیز از این قانون و قاعده مستثنا نبوده است.
همچنین شخصیت شمر بن ذی‌الجوشن به عنوان یک سند تاریخی به سایر انسانها نشان داد، حتی اگر کسی در دفاع از حق، مجروح هم شده باشد، تبعیت از هوای نفس و هم‌نشینی با کافران و منافقان، عاقبتش به کفر و نهایتاً آتش جهنم ختم می‌شود. قرآن در این باره می‎‌فرماید: «وَاتْلُ عَلَیهِمْ نَبَأَ الَّذِی آتَینَاهُ آیاتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّیطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِینَ [أعراف/175] خبر آن مرد [بلعم باعورا] را بر ایشان بخوان كه آیات خویش را به او عطا كرده بودیم و او از آن علم عارى گشت و شیطان در پى او افتاد و در زمره گمراهان درآمد.»

پی‌نوشت:
1. آیت الله شیخ علی نمازی، مستدرکات، ج4، ص220، ايران- تهران‌، 1414 ه. ق‌. «شمر بن ذی الجوشن: تولّد من الزنا و كان یوم صفّین فی جیش أمیر المؤمنین علیه السلام.»
2. طبری، تاریخ طبری، ج5، ص269 و270، دار التراث – بیروت، چاپ دوم، 1387هـ ق.
3. شیخ مفید، الاختصاص، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، ایران - قم 1413هـ، ص139. «حَتَّى نَزَلَ مَدِینَةَ دِمَشْقَ ... وَ شِمْرَ بْنَ ذِی الْجَوْشَنِ»

محمدجواد مهریار