پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شبهاتی که از سوی وهابیون مطرح شده، عدم احتجاج امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به امامت و خلافتشان است. وهابیون ادعا کرده اند، اگر امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) خلیفه بلافصل رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده‌اند، چرا ایشان در هیچ جمعی از اصحاب و مسلمانان به مقام خلافت خود اشاره‌ای نکرده‌اند؟! آنان معتقدند عدم احتجاج امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به خلافت خودشان، نشان از قبول و پذیرش خلافت خلفای سه گانه اهل سنت است و اصلاً حضرت برای خود چنین مقامی را متصور نبوده‌اند!

در پاسخ به این شبهه یک نکته بیان می شود:
احتجاج امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به جهت خلافت خود و غصب آن توسط بعضی از اصحاب، امری مسلّم است که در بعضی از منابع اهل سنت به آن اشاره شده است؛ به عنوان نمونه احمد بن حنبل در کتاب خود به نقل ازعبدالرحمن بن ابی لیلی می‌نویسد: «حضرت علی (علیه‌السلام) را در میدان شهر دیدم که از مردم درخواست و تقاضا می‌کرد تا هر کسی در غدیر خم از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) این حدیث را شنیده است، گواهی دهد و می‌فرمود: شما را به خدا قسم اگر در غدیر خم شنیده‌اید که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «هر کس من مولا و رهبر او هستم، علی رهبر او است» بپاخیزد و شهادت دهد. عبدالرحمن می‌گوید: دوازده نفر از آنان که در بدر حضور داشتند، حرکت کردند و گفتند: ما شهادت می‌دهیم که در روز غدیر پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: ای مردم! آیا من بر جان شما مؤمنان ولایت ندارم و همسرانم مادران شما نیستند؟ گفتیم: آری! این چنین است ای رسول خدا! پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: پس هر کس که من مولای او هستم، علی نیز مولای او است. خدوندا! دوست بدار آنکه او را دوست بدارد و دشمن بدار آنکه او را دشمن بدارد. راوی می‌گوید: سه نفر از حاضران در غدیرخم در مجلس حضرت علی (علیه‌السلام) حاضر به شهادت نشدند، علی (علیه‌السلام) در حق آنان نفرین کرد که هر سه نفر به نفرین آن حضرت گرفتار شدند.»[1]

جالب آنجاست که در منابع معتبر اهل سنت اسامی آن سه نفری که مورد نفرین امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) قرار گرفته اند ذکر شده و این در حالی است که آنان از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده‌اند.
یکی از آن افرادی که در مقابل درخواست امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) کوتاهی کرد،  انس بن مالک بود. او هر چند از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود و در واقع غدیرخم حضور داشته اما به هنگام شهادت به وقوع غدیرخم و انتخاب امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به عنوان خلیفه و وصی بلافصل رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) کوتاهی کرد و مورد نفرین حضرت قرار گرفت.

ابن قتیبه در کتاب خود به عاقبت تکذیب غدیرخم و حواشی آن برای انس بن مالک اشاره می کند و دراین باره می نویسد: «انس بن مالک از ناحیه صورتش به مرض و بیماری پیسی مبتلا شده بود، نقل شده که امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) از او سوال کردند: ای انس! آیا تو در غدیرخم حدیث پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که فرمودند: «اللهم وال من والاه» را شنیده‌ای؟ انس در پاسخ حضرت گفت: من پیر شده‌ام و آن واقعه را فراموش کرده‌ام! امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به او فرمودند: اگر دروغ می‌گویی،‌ خداوند تو را به مرض پیسی مبتلا کند که عمامه‌ات هم نتواند آن را بپوشاند.»[2]

نتیجه این سخنان آن است که علاوه بر آنکه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به خلافت خود بارها احتجاج کرده، حتی منکرین غدیرخم و خلافت خود را نیز نفرین کرده‌اند و این سخن شاهدی است بر آنکه همواره حضرت به دفاع از حق الهی ولایت و خلافت و وصایت و جانشینی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌پرداختند.

پی‌نوشت:
[1]. احمد بن حنبل، مسند أحمد ، ج2، ص271، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421 هـ. «عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي لَيْلَى، قَالَ: شَهِدْتُ عَلِيًّا، فِي الرَّحَبَةِ ... فَأَصَابَتْهُمْ دَعْوَتُهُ.»
[2]. ابن قتيبة دينوری، المعارف، ج1، ص580، الهيئة المصرية العامة للكتاب، قاهره، چاپ دوم، 1992 م. «أنس بن مالك كان بوجهه برص ... لا تواريها العمامة.»

محمدجواد مهریار