پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ جعفر بن قولویه قمی به سند معتبر از «ابوحمزه ثمالی» از حضرت امام صادق (علیه‌السلام) درباره اباالفضل العباس (علیه‌السلام) زیارتنامه‌ ای نقل کرده است که در بخشی از آن می‌ خوانیم: «السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الْمُطِيعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ سَلَّمَ السَّلامُ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ؛[1] سلام بر تو! اى بنده شايسته! فرمانبر خدا و رسول خدا! و امير مؤمنان و حسن‏ و حسين (درود خدا بر آنان باد) سلام و رحمت خدا و بركات و مغفرت‏ و رضوانش بر تو! بر روان و تن تو!»

در این جملات درباره حضرت اباالفضل (علیه‌السلام) به چند صفت برجسته اشاره شده است: بنده صالح؛ مطیع خدا؛ مطیع رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)؛ مطیع ائمه (علیهم‌السلام)، خصوصاً امام زمانش، امام حسین (علیه‌السلام).
مقام بندگی، مقامی بس رفیع و بلند است که دستیابی به آن در واقع به منزله صعود و إشراف به تمامی مقامات دیگر است. حضرت عباس (علیه‌السلام) در اوج عبادت و بندگی قرار داشت. در تاریخ می‌ خوانیم: «و بین عینیه اثر السجود؛[2] در پیشانی و بین چشمان او اثر سجده نمایان بود.» «جعفر نقدی» درباره آن حضرت چنین می‌ گوید: «و هو من عظماء اهل البیت علما و ورعا و نسکا و عبادة؛[3] او از بزرگان اهل بیت است؛ از نظر دانش و پارسایی و نیایش و عبادت.»

حضرت عباس (علیه‌السلام) بر اثر بندگی خدا به مرحله‌ای عالی رسیده بود که به خوبی حق را از باطل تشخیص می‌ داد و روشن بینی و بصیرت خاصی داشت که هرگز حق را رها نکرد و در دام  باطل گرفتار نگشت. در عصر تاسوعا، ابن زیاد برای او توسط شمر امان نامه فرستاد و شمر با صدای بلند فریاد کشید: «کجایند فرزندان خواهر ما! عباس و برادرانش کجایند؟» حضرت عباس (علیه‌السلام) و برادرانش اعتنا نکردند. امام (علیه‌السلام) فرمود: اگرچه شمر آدم فاسقی است اما جوابش را بدهید. حضرت عباس (علیه‌السلام) با بصیرت عمیقی که داشت فریاد کشید: خدا تو و امان نامه تو را لعنت کند. چگونه ما در امان باشیم، ولی فرزند رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) امان نداشته باشد؟

به خاطر همین روشن بینی و بصیرت ژرف او بود که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «کان عمنا العباس نافذ البصیرة؛[4] عموی ما عباس، دارای بصیرتی نافذ بود.» امام سجاد (علیه‌السلام) می‌ فرمایند: «برای عباس (علیه‌السلام) نزد خدای متعال، منزلت و درجه‌ای است که تمام شهدا در قیامت به آن درجه و منزلت غبطه می‌خورند.»[5]

امام حسین (علیه‌السلام) نیز در شعری منسوب به خود، که نشانه اوج مقام حضرت عباس (علیه‌السلام) است می‌ فرماید: «برادرم! ای نور چشم و پاره تنم! تو برای من همانند رکنی مطمئن بودی.»[6] امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «اشهد لقد نصحت لله و لرسوله و لاخیک فنعم الاخ المواسى؛[7] شهادت می‌‏دهم که تو براى خدا و رسولش و برادرت خیرخواهى کردى، پس تو چه نیکو برادر فداکاری بودی!» از آنجا که می‌ دانیم در کلمات معصومین (علیهم‌السلام) مبالغه گویی و اغراق نیست، این کلمات نشانگر اوج عظمت حضرت عباس (علیه‌السلام) است و بزرگی ایشان را می‌ رساند.

پی‌نوشت:
[1]. مفاتیح الجنان، زیارتنامه حضرت عباس، ص‏715.
[2]. مجلسی، بحار الانوار، ج49، ص288.
[3]. جعفر نقدی، زینب کبرى علیهاالسلام، ص‏12.
[4]. مقتل مقرم، ص144-145.
[5]. شیخ محمد سماوی، ابصار العین، ص25.
[6]. ابراهیم موسوی، وسیلة الدارین، ص273.
[7]. مفاتیح الجنان، زیارتنامه حضرت عباس (علیه‌السلام)