وهابی‌ها، رهروان سلف، یا ابن تیمیه؟؟
خلاصه مقاله
یکی از گروه‌های افراطی که همواره اقدام به تکفیر مسلمانان می‌کند، وهابیت است. این گروه خود را از پیروان راستین سلف امت (سه قرن اول اسلام) می‌دانند و خود را سلفیه می‌خوانند؛ در حالی‌که با مراجعه به عملکرد و سیره این گروه، به خوبی می‌توان دریافت که این اعای ایشان، گزاف است و این‌ها تنها متأثرین اندیشه ابن تیمیه حرانی هستند که فتاوای غالیانه او را نشر می‌دهند؛ از این رو بهتر است آنها را تیمی بدانیم تا سلفیه.
متن مقاله
تبعیت از شرع و سنت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و سلف، از جمله مسائل مهمی است که تمام مذاهب و حتی افراد جامعه اسلامی در تلاشند تا خود را به آن پایبند بدانند؛ از این رو، هر مذهب می‌کوشد تا عملکرد خود را مستند به سیره و سنت سلف بداند و و از سیره ایشان مستندی برای عمل خود بیاورد.
در این بین، وهابیت به عنوان یک فرقه‌ی افراطی و غالی که همواره رفتارها و اعمال مسلمانان را تخطئه کرده و منافی با دین می‌پندارند، خود را منتسب به سلف می‌دانند و بر خود نام سلفیه را گذاشته‌اند. وهابی‌ها قائلند اعتقاداتشان، همان اعتقادی است که سلف امت داشته‌اند و تنها آنها هستند که این اعتقاد صحیح را فهمیده و درک صحیحی از آن دارند. این در حالی است که با مراجعه به منابع معتبری که مورد قبول جامعه اهل سنت است و حتی در دوران سلف، (سه قرن اول اسلام) نگاشته شده است، نمی‌تواند مستندی برای ادعاهای ایشان یافت، بلکه آن‌چه را که این گروه افراطی بدان معتقد هستند و به‌واسطه آن مسلمانان را تکفیر می‌‌کنند، فتاوی و اندیشه افراطی ابن‌تیمیه حرانی است، و این با مراجعه به آثار و عملکرد ایشان مشهود است، تا جایی که هر جا سخن از سلف می‌گویند، مستند کلامشان اقوال ابن تیمیه است.
برای نمونه، در مسائلی از قبیل، تقسیمات توحید، جسمانیت خداوند، استغاثه، توسل، تبرک، و.... كه اعتقاد خود را مطابق با سلف می‌پندارند مشاهده می‌شود که همان سخنی را می‌گویند که ابن‌تیمیه بدان قائل است. افزون بر این‌که تا قبل از ابن‌تیمیه، کسی خود را به این عنوان «سلفیه» نخوانده است و او اولین شخصی است که در کتاب «الفتوي الحمویة الکبری» این اصطلاح را به‌کار برد،[2] بعد از او نیز پیروان محمد بن عبدالوهاب نجدی با الهام‌گیری از افکار ابن‌تیمیه خود را در مسیر معتقدات وی قرار دادند و به خود عنوان سلفیه دادند.
پس از دید ایشان، سلف یعنی ابن‌تیمیه و اندیشه سلفی یعنی اندیشه‌ای که مطابق با عقاید ابن‌تیمیه باشد. از این رو بهتر است که این گروه را ابن تیمیه‌ای بخوانیم تا سلفی؛ چرا که معتقدات ایشان با سلف در تعارض است. آن‌گونه که سعید فوده، (نظریه پرداز اهل سنت و منتقد وهابیت) بر این امر تصریح دارد: که با توجه به اختلاف زیاد اندیشه وهابیت با سلف، و هم‌خوانی شدید آنان با افکار ابن‌تیمیه، روا هست که ایشان را تیمیه‌ای بخوانیم و از نامیدن آنها به اسم سلفیه خودداری کنیم.[3]
پی‌نوشت:
[1]. ر.ک، ابن تیمیه حرانی، احمد، مجموع الفتاوی، ذیل عنوانهای بیان شده.
[2]. ر.ک، ابن تیمیه، احمد، الفتوی الحمویة الکبری.
[3]. مصاحبه دکتر سعید فوده با شبکه العربیة 21 در تاریخ 20 سبتامبر 2016م.
نویسنده: علی اکبر لطفی
افزودن نظر جدید