اشعار علمای اهل سنت دربارهی حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه)
خلاصه مقاله
مسئله مهدویت دارای جایگاه و منزلت بالایی در کتب و متون روایی و تاریخی و ...، خصوصاً در ادبیات اهل سنت دارد؛ اشعاری از سبط بن جوزی، جامی، محی الدین عربی و فضل بن روزبهان در این زمینه نقل شده است. سبط بن جوزی میسراید: «... آنکه به دنبال او میآید، یعنی محمد فرزند حسن عسکری که مورد اعتقادم است.» قندوزی از جامی، نقل میکند: «عسکری نور دو چشم عالم است و آدم است - همچو یک مهدی سپهسالار در عالم کجاست.» و محی الدین عربی میسراید: «آگاه باش که خاتم اولیاء، زنده و ناظر است، او چشم امام عالمیان «یعنی پیامبر» است که در میان مردم نیست. او سید و آقای ما، مهدی از آل احمد است، اوست شمشیر برّان هندی هنگامیکه فانی میسازد (کافران را). او آفتابی است که هر تاریکی و غمی را میزداید. اوست باران اول و بعد از پاییز زمانی که به سخاوت میبارد زمین را سرسبز میسازد.»
متن مقاله
در میان فرق و مذاهب اسلامی هر چند در برخی از موضوعات، نسبت به حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه) اختلاف است، اما این مسئله دارای جایگاه و منزلت بالایی در کتب و متون روایی و تاریخی و ...، خصوصاً در ادبیات اهل سنت دارد، چرا که شعرای بلند آوازهی اهل سنت در اشعار خود به این موضوع «حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه)» اشاره کردهاند و هم نسبت به این امام همام مدح و ستایش فراوانی را در سرودههای خود بیان داشتهاند. لذا در این نوشته مختصر، برای نمونه به تعدادی از اشعار اشاره میکنیم.
سبط بن جوزی در کتاب تذکره الخواص ضمن قصیدهی مفصل، با زبانی زیبا و بلیغ در قسمتی از سرودههایش اینگونه میسراید که: «و آنکه به دنبال او میآید، یعنی محمد فرزند حسن عسکری که مورد اعتقادم است.»[1]
همچنین قندوزی از شیخ احمد جامی، اشعار بدیع و زیبایی را نقل میکند که او اینگونه سروده است: «... عسکری نور دو چشم عالم است و آدم است - همچو یک مهدی سپهسالار در عالم کجاست.»[2]
و نیز از محیی الدین عربی در قسمتی از اشعارش، نام حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه) را بیان داشته و او را این گونه مدح و توصیف میکند که: «آگاه باش که خاتم اولیاء، زنده و ناظر است، او چشم امام عالمیان «یعنی پیامبر» است که در میان مردم نیست. او سید و آقای ما، مهدی از آل احمد است، اوست شمشیر برّان هندی هنگامیکه فانی میسازد (کافران را). او آفتابی است که هر تاریکی و غمی را میزداید. اوست باران اول و بعد از پاییز زمانی که به سخاوت میبارد زمین را سرسبز میسازد.»[3]
در خاتمه از فضل بن روزبهان شافعی که به رغم موضعگیریهای تند و شدید او نسبت به مسائل امامت، قصیدهی غرایی که 15 بیت است را به نام چهارده معصوم (علیهمالسلام) سروده که در آغاز تمام ابیاتش ضمن سلام دادن به چهارده معصوم پاک، در آخر اشعارش پس از سلام به حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه) همهی آن ابیات را شرح مفصلّی میدهد، خصوصاً در مورد حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه) او اینگونه میسراید: «سلام بر قائم آل محمد که دنیا چشم به راه او دوخته است، آن ابوالقاسمی که دارای ارادهی آهنین و خورشید تابناک هدایت است. هنگامیکه دنیا را ظلمت و جهالت فرا میگیرد، همانند خورشید روشنگری تابیدن گرفته و کسانی را که بر پاکی و آراستگی خود همت گماشتند نجات خواهد داد. آن وقت است که میبینی جهان از عدل و داد لبریز شده است، درست همان هنگامیکه خودپرستان دنیا را پر از ستم و جهالت خود کردهاند. تا آسمان پابرجاست، سلام بر او و نیاکان پاک و یاوران او باد.»[4] او وقتی به این چند بیت آخر میرسد، حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجه) را این چنین شرح میدهد و توصیفش میکند: «اللهم صلّ و سلّم علی الامام الثانی عشر، وارث الصفوه المصطفویه و القوه المرتضویه و المکارم الحسنیه و العزائم الحسینیه، و العباد العلویه و العلوم الباقریه و الامام الصادقیه و الاخلاق الکاظمیه و المعارف الرضویه و الکرامات التقویه و المقامات النقویه و العساکر العسکریه الذی فاق الانام کرامه و فضلاً. الامام المودود و المظهر الموعود ابی القاسم المهدی، العبد الصالح و الحجه القائم المنتظر لزمان الظهور...؛ یعنی خدایا درود و سلام بفرست بر پیشوای دوازدهم، وارث برگزیده تو آن وارثی که قوت مرتضوی و مکارم حسنی و عزیمتهای حسینی و عبادت سجادی و علوم باقری و امامت صادقی و اخلاق کاظمی و معارف رضایی و کرامتهای تقوی و مقامات نقوی و وارث لشکرهای عسکری است. اوست که بر مردم از روی کرامت و بزرگی و فضائل فائق و غالب شده، امامی که دلها او را دوست میدارند، او مظهر موعود است...»
در نتیجه میبینیم جایگاه این امام همام از اهل بیت پیامبر که امام دوازدهم شیعه است و شیعیان به او معتقدند نزد علما و شعرای اهل سنت چگونه است و چه عقیدهای به این امام دارند.
پینوشت:
[1]. «... الحسن التالی و یتلوه یلوه - محمد بن الحسن المعتقد.» تذکره الخواص، سبط بن جوزی، ذوی القربی، قم، ایران، باب ثانی العشر فی ذکر الائمه ص455. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. ینابیع الموده، دار الاسوه، قم، ایران، ج3 ص349-350. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. «... ألا انّ ختم الاولیاء شهید - و عین امام العالمین فقید - هو السیّد المهدی من آل احمد - هو الصارم الهندّی حین یبید - هو الشمس یجلو کل غم و ظلمه - هو الوابل الوسمی حین یجود.» فتوحات المکیه، ابن عربی، دار صادر، بیروت، لبنان، ج3 ص327-328. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. «... سلام علی القائم المنتظر، اب القاسم العرم نور الهدی - سیطلع کالشمس فی غاسق، ینجیه من سیفه المنتفی - تری یملأ الارض من عدله، کما ملئت جور اهل الهوی - سلام علیه و آبائه، و انصاره ما تدوم السماء.» وسیله الخادم الی المخدوم، فضل بن روزبهان، ص271
افزودن نظر جدید