پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن‌تیمیه از پایه‌گذاران سلفیه است. وی در مسائل زیادی بر خلاف مشهور علمای اهل سنت سخن گفته است و به همین جهت نیز از سوی عالمان اهل سنت سرزنش شده است. یکی از مواردی که ابن‌تیمیه مخالف مشهور سخن گفته است، موضوع غدیر است. ابن تیمیه مدعی است قسمت‌هایی از حدیث غدیر کذب است و قسمتی از آن نیز ضعیف است. وی می‌گوید: «اگر چه حدیث موالات «من كنت مولاه فعلی مولاه» را ترمذی و احمد بن حنبل نقل کرده‌اند. ولی این جمله در صحاح نیامده است. به همین جهت مردم در صحت آن اختلاف کرده‌اند. خصوصاً آن‌که اشخاصی مثل بخاری، ابراهیم حربی و طائفه‌ای از اهل علم در این حدیث طعن وارد کرده‌اند و ثقات آن را نقل نکرده، بلکه آن را ضعیف شمرده‌اند.»[1]
این سخن ابن تیمیه در حالی است که بسیاری از عالمان اهل سنت اقرار کرده‌اند که حدیث غدیر متواتر است. بسیاری از فقهای اهل سنت گفته‌اند انکار خبر متواتر مساوی با تکذیب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و کفر است، زیرا خبر متواتر به منزله خبر مسموع از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است و تکذیب چنین خبری در حکم تکذیب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است.[2]
ذهبی با این‌که در مذهبش، شخص متعصبی است، ولی درباره حدیث غدیر می‌نویسد: «این حدیث در بالاترین درجه صحت و اعتبار قرار دارد و از احادیث متواتر است.»[3] ابن حجر مکی نیز می‌نویسد: «این حدیث صحیح است و هیچ شبهه‌ای در آن نیست. گروهی مانند ترمذی، نسائی و احمد بن حنبل  نیز آن را با سند صحیح نقل کرده‌اند. طرق نقل این حدیث بسیار زیاد است؛ از جمله این‌که شانزده صحابی آن را نقل کرده‌اند. البته نباید به کسانی‌که در صحت این حدیث شبهه وارد می‌کنند، اعتنا کرد.»[4]
تفاوت‌های این‌چنینی بین ابن‌تیمیه و اهل سنت باعث شده است، مکتب سلفیه که پیرو عقاید ابن‌تیمیه است با اهل سنت اختلافات اساسی داشته باشد.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. ابن تيميه، احمد بن عبد الحليم (م 728)، منهاج السنة النبوية في نقض كلام الشيعة القدرية، تحقيق: محمد رشاد سالم، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية، چاپ اوّل، 1406ق، ج7، ص319. «وأما قوله: " «من كنت مولاه فعلي مولاه» " فليس هو في الصحاح لكن هو مما رواه العلماء، وتنازع الناس في صحته فنقل عن البخاري، وإبراهيم الحربي، وطائفة من أهل العلم بالحديث أنهم طعنوا فيه وضعفوه» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. «وتخطئة العلماء ليست بكفر بل هي بدعة وضلال بخلاف إنكار المتواتر فإنه يؤدي إلى تكذيب الرسول عليه السلام إذ المتواتر بمنزلة المسموع منه وتكذيب الرسول كفر». علاء الدين عبد العزيز بن أحمد البخاري، كشف الأسرار عن أصول فخر الإسلام البزدوي، تحقیق: عبد الله محمود محمد عمر، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1418ق- 1997م، ج2، ص535.
[3]. ذهبی، سیراعلام النبلاء، بیروت، موسسه الرساله، ج8، ص335.
[4]. ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقه، مؤسسة الرساله ـ بیروت، ج1 ، ص 107ـ 106.