پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از خرافات شایع که در میان شبه جنبش‌های معنوی رایج است، تناسخ است.[ویلسون، ص 25] براساس این باور هرکس نتیجه‌ی اعمال و نیاتش را در این دنیا می‌بیند؛ کسانی که بد باشند در زندگی بعدی بیمار، فقیر و در شرایط بدِ زندگی متولد می‌شوند تا رنج بکشند و یا ممکن است به صورت حیوان متولد شوند. متقابلاً کسانی که خوب باشند در زندگی بعدی با سلامتی، ثروت و موقعیت ممتاز اجتماعی متولد می‌شوند. این باور در بین شبه‌معنویت‌هایی مانند یوگا ترویج می‌شود. علی‌رغم تعارض پندار تناسخ با استدلال‌هایی که درباره‌ی معاد وجود دارد، باور به این تصور در جامعه‌ی ما نیز روبه گسترش است. زیرا آن را شکلی از عدالت خداوند و دیدن نتیجه‌ی اعمال در این دنیا تلقی می‌کنند. سؤالی که به ذهن می‌رسد این است که اهمیت تناسخ برای نظام لیبرال-سرمایه‌داری چیست که به دنبال تبلیغ و ترویج این باور در تمام کشورها هستند؟ از زمان استقرار کمپانی بریتانیایی هند شرقی در هندوستان و مشاهده‌ی تبعیض پذیرفته شده در آن کشور، به‌طوری که فقرا را کاملاً توجیه و تسلیم کرده بود، از آن زمان با راه‌اندازی شبه جنبش‌های معنوی کوشیدند این باور را در سایر کشورها و حتی در کشورهای غربی گسترش دهند.[آسیب‌شناسی شبه جنبش‌های معنوی، ص 181]

پی‌نوشت:
برایان ویلسون، جنبش‌های نوین دینی، نشر مرندیز، مشهد، 1387.
حمیدرضا مظاهری سیف، آسیب‌شناسی شبه جنبش‌های معنوی، نشر صهبای یقین، 1395.