پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ صحوی‌ها یک جمعیت و گروه سلفی هستند[1] که با وهابیت سنتی و درباری در اصولِ عقاید، هم‌عقیده هستند. آن‌ها الهیات محمد بن عبدالوهاب را قبول دارند و دولت آل سعود در قرن هجدهم میلادی را نیز می‌ستایند و از آن زمان به نیکی یاد می‌کنند. اما در مورد دولت فعلی سعودی و عالمان سنتی و درباری وهابی انتقادهای جدی دارند.[2] آنان مدعیند که رژیم کنونی آل سعود، قادر به اجرای احکام محمد بن عبدالوهاب نیست و مفتیان وهابی نیز از اقتدار کافی در مواجهه با آل سعود برخوردار نیستند.[3]
صحوی‌ها یک جمعیت فعال سیاسی هستند، که از یک حزب سیاسی یا سازمان معین واحدی جانب‌داری نمی‌کنند، بلکه صحوی‌ها از جنبش‌های مختلف حمایت می‌کنند.[4] صحوی‌ها بر خلاف علمای درباری، دین را در توحید و شرک خلاصه نمی‌کنند، بلکه معتقدند که دین اسلام، علاوه بر مناسک فردی، دعوتی است برای تاسیس حکومت اسلامی و اجرای شریعت؛[5] به همین جهت با حُکّام سعودی اختلاف دارند، زیرا دولت سعودی را مجری احکام اسلامی تلقی نمی‌کنند و از ارتباط عربستان با آمریکا و اسرائیل بسیار ناراحت هستند.
صحویون از طیف‌های مختلفِ پزشک، مهندس، شیمی‌دان، نویسنده، روزنامه‌نگار و عالمان مذهبی تشکیل شده است؛ به همین جهت یک جمعیت قدرتمند فراگیر اجتماعی هستند، اما به‌خاطر فضای بسته‌ای که در جامعه عربستان وجود دارد، بیشتر افکار و نظریاتشان را در قالب موعظه، سخنرانی و شبکه‌های مجازی و وب سایت به اطلاع عموم می‌رسانند.[6] از شخصیت‌های مهم و تاثیرگذاری این جمعیت، می‌توان به سلمان العوده، عائض القرنی، سفرالحوالی و ناصر العمر اشاره کرد.[7]

پی‌نوشت:

[1]. «سلفیه اصلاح گرا یا حرکت الصحویه».
[2]. خبرگزاری فارس، شماره : ۱۳۹۲۰۲۲۹۰۰۰۹۷۳، تاریخ انتشار: 30/2/1392، «جریان شناسی اسلامگرایان در عربستان سعودی».
[3]. تاریخ وهابیت و آل سعود از سه دوره تشکیل شده است. در دروه اول که مربوط به قرن 18 میلادی است، حاکمان سعودی فقط اجرا کننده احکام محمد بن عبدالوهاب بودند، اما در دوره‌های بعدی این روند معکوس شد و علمای وهابی به ابزاری برای حکام سعودی تبدیل شدند؛ یعنی بر خلاف دوره اول، علمای وهابی مشروعیت بخش کارهای خلاف شرع حاکمان سعودی شدند و این چیزی است که صحویون برنمی‌تابند و به همین جهت از علمای وهابی انتقاد می‌کنند و به آنان لقب علمای درباری داده‌اند.
[4]. مضاوی الرشید، عربستان سعودی و جریان های اسلامی جدید، ترجمه: رضا نجف زاده، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، 1393، ص132
[5]. همان، ص134
[6]. همان، ص131
[7]. حسن بن محمد الصاوی، الفکر التکفیری فی العصر الحدیث، نسخه دیجیتال، ص54.

نویسنده: مجتبی محیطی