پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ چندی پیش کتاب امامة و النص نوشته فیصل نور از چاپ خارج شد؛ این کتاب سعی در اثبات تناقض گویی بین کلام علمای شیعه با سنت نبوی و کلام وحی، قرآن مجید را دارد، غافل از آن که با قرار دادن دو مطلب در کنار هم و برداشت دوگانگی از آن، تناقض ثابت نمی‌شود. به خصوص که وقتی این دو کلام متعلق به ائمه و علمای شیعه و قرآن و سنت نبوی باشد که همه نور واحد هستند، اول چیزی که در تناقض‌های ادعا شده نزد صاحبان اندیشه آشکار می‌شود توهم و پندار غلط بیننده تناقض است.
در طول تاریخ نیز وجود این تاریکی اندیشه سبب شد تا حقانیت امیرالمومنین (علیه السلام) برای گروهی در هاله‌ای از ابهام و تردید فرو رود و در تناقضی آشکار پی به حقانیت یکی به صورت مطلق و محض نبرند و حق را دوگانه بپندارند و برای حق دوگانی قایل شوند همانطور که تاکنون چنین هستند.
در این نوشتار سعی شده است از عصمت ملائکه دفاع شود، به همین دلیل در ابتدای این تحقیق، تعاریف واژه عصمت مورد بررسی قرار گرفته و پس از آوردن نظرات علما در مورد عصمت و ملائکه و کاربرد آن در قرآن، چیستی عصمت ملائكه مورد بررسی قرار گرفته است و ازخود کلام و استدلال‌های علمای متکلم و فقیه و فیلسوف و عارف شیعه دلایلی برای عصمت ملائکه آورده شده است.[۱]
تهمت‌های رازهای خنوخ
در کتاب رازهای خنوخ به فرشتگانی اشاره می‌کند که به سبب نافرمانی مجازات می‌شدند، و از خنوخ خواستند برای ایشان دعا کند. بدیهی است که چنین چیزی با عصمت فرشتگان سازگاری ندارد. در این باره نیز توجه به سه نکته ضروری است:
.۱ شکسته شدن بال‌های فرشته‌ای بر اثر نافرمانی و درخواست دعا از حضرت ادریس علیه السلام در برخی از احادیث اسلامی نیز آمده است.
.۲ اهل کتاب فرشتگان را معصوم نمی‌دانند و برخی از ایشان را «فرشتگان ساقط» می‌نامند.
.۳ در قرون نخست اسلام نیز داستانی درباره گناهکاری هاروت و ماروت بر سر زبان‌ها افتاد و ائمه طاهرین (علیهم السلام) قاطعانه آن را رد کردند. با این حال، از محتوای برخی احادیث می‌توان نتیجه گرفت که ترک اولی به پیامبران اختصاص ندارد، و برای بعضی از فرشتگان نیز رخ داده است؛ مانند احادیثی مبنی بر لغزش دردائیل و صلصائیل و فرشته‌ای که بر اثر غفلت از یاد خدا به شکل اژدهایی مسخ شد و فرشته‌ای به نام فطرس که داستان وی معروف است.
مجازات این فرشتگان با شفاعت حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و توسل به حضرت حسین بن علی علیه السلام پایان یافت. داستان فطرس از دیرباز مورد توجه علمای بزرگ بوده است و اخیراً مرحوم حاج شیخ عباس قمی (رحمه الله) نیز هنگام گزارش تولد حضرت سیدالشهداء علیه السلام در کتاب منتهی الآمال، روایت رقت انگیزی از آن داستان را از مرحوم شیخ صدوق و مرحوم ابن قولویه (رحمهما الله) نقل کرده، و در اعمال سوم شعبان از کتاب مفاتیح الجنان دعایی را آورده است که در آن به نام فطرس اشاره می‌شود
استاد شهید مطهری (رحمه الله) روایت فطرس ملک را شیخ صدوق در امالی, مجلس ۲۸ و شیخ طوسی در رجال خود, حدیث ۱۰۹۲ نقل کرده‌اند. بعضی علما در صحّت این حدیث اختلاف کرده‌اند و آن را معتبر نمی‌دانند. دلیلشان این است که فرشتگان نافرمانی و تقصیر نمی‌کنند.
علامه سید محمد حسین طباطبایی (رحمه الله) در این زمینه می‌فرماید: باید دانست تمام فرشتگان, به تصریح قرآن و روایات متواتر معصومند. تنها در پاره‌ای روایات مربوط به قصه هاروت و ماروت, خلاف آن بیان شده که روایات دیگر آن را رد کرده است. نیز در روایتی که از طریق اهل سنّت در مورد قصه‌ی دردائیل نقل شده است, در روایت دیگری که قصه‌ی فطرس را بیان می‌کند, خلاف این معنا بیان شده است و این روایات علاوه بر آن که خبر واحدند, خالی از ابهام نیستند. [2]
البته استاد شهید مطهری (رحمه الله) مطلبی را در این باره فرموده‌اند: بعضی از ملائکه را در اخبار و احادیث ملائکه ذمی می‌گویند که موجوداتی هستند نامریی, اما شاید خیلی به انسان شبیهند; یعنی تکلیف می‌پذیرند و احیاناً تمرّد (به معنی ترک اولی که در مورد پیغمبران نیز راه دارد)می‌کنند. از این رو بعضی اخبار راجع به بعضی ملائکه می‌گوید که تمرّد کرده و بعد مورد غضب خدا واقع شدند. [3]
ابن بابویه شیخ صدوق (رحمة اللَّه علیه) گوید: اعتقاد ما در شأن انبیاء و رسل و ائمه و ملائکه صلوات اللَّه علیهم اجمعین اینست که ایشان معصوم و پاكيزه شدگان اند از هر چرکینی و آنکه ایشان هیچ معصیتی را مرتکب نمی‌شوند نه کبیره و نه صغیره، و نافرمانی حقتعالی نمی‌نمایند، هر چه امرشان می‌فرماید و هر چه مأمور می‌شوند می‌کنند، و هر که ایشان را در حالی از احوالشان معصوم ندانسته، پس به تحقیق که جاهل به‌حق ایشان شده، و هر که جاهل به ایشان شد کافر است.
و اعتقاد ما در شأن ایشان آن است که از ابتداء امرشان تا آخر همیشه معصوم و کامل و تمام و عالم می‌باشند، و در هیچ حالی از احوالشان متصف به نقصی و معصیتی و جهلی نمی‌باشند. [4]
 

پی‌نوشت:
[۱]. برای مطالعه بیشتر به مقالات مقصر در جنگ جمل کیست،علی یا عایشه؟ و اگر در زمان جنگ صفین یا جمل بودید،کدام طرف را انتخاب می کردید؟ و تکثرگرایی و پلورالیسم در اندیشه قائلین به تصویب و تکثر گرایی با جمع بین خلفای سه گانه و رابطه تکثرگرایی و عدم عقلانیت پذیری اهل سنت مراجعه فرمائید و برای دیدن فهرست مقاله  کلیک کنید تا به آدرس شیعه به عصمت ملایکه معتقد است بروید.
[2].  علي رضا رجالي تهراني , فرشتگان , ص ۱۲۲ به نقل از رسائل توحيدي , ص ۱۹۳.
[3] .همان , به نقل مرتضي مطهري , توحيد, ص ۳۴۲ با تلخيص). داستان فطرس ملك در بحارالانوار, ج ۵۶ ص ۱۸۴از اكمال الدين آمده است.
[4] . الاعتقادات، متن، ص: ۱۱۸.
 

تهیه و تنظیم: *حجه الاسلام محمد صادق محسن زاده*