پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در ایران فرقۀ اکنکار، فعالیت‌‌های تبلیغی و ترویجی متنوعی را در دستور کار داشته است. تا زمانی که شیوه و جهت این فرقه روشن نبود و فقط با موضوع آموزش‌‌های مراقبه و آموزش‌‌های آرام‏‌بخش فعالیت می‌‌کرد، آزادانه به تمام فعالیت‌‌های خود مشغول بود. در همین دوران، گروه فعال اکیست‌‏ها توانستند کتاب‌‌های این فرقه را به فارسی برگردانند و در شمارگان بالا چاپ کنند. هوشنگ اهرپور بیش از ده عنوان از کتاب‌‌های این فرقه را به فارسی برگردانده است. پس از او می‏‌توان از افرادی مانند مهیار جلالیانی، مینو ارژنگ، یحیی فقیه، مرجان داوری و مریم البرزی نام برد که هرکدام بیش از یک جلد از کتاب‌های اکنکار را ترجمه کرده‌اند. اشخاصی چون محمدهادی ماکیانی، عبدالرضا فقیه، شهرام محمدپور، شهرام شامحمدی، محمدعلی اخلاق‌دوست و اخوان تفتی نیز هر کدام یک جلد از کتاب‌‌های اکنکار را به فارسی برگردانده‌‌اند.

پس از این‌‌که رویکرد دین‌ستیزانۀ این فرقه بر اهل تحقیق آشکار شد، از فعالیت‌‌های رسمی آن‌‏ها جلوگیری به‌‏عمل آمد. پیروان اکنکار پیش ‏‌از این در ایران دارای تشکیلات بوده و به جذب نیرو می‌‌پرداختند. آن‏‌ها از طریق اداره پست با ماهانتا در تماس بودند. شاید نمونۀ بارز این افراد، فردی به نام دکتر ناصری بود که در شمال شرق کشور می‌‌زیست. وی پس از مدتی به آمریکا رفت و به ناسا پیوست. شاگردان وی هم‏‌چنان‌در ایران در لوای انرژی‌‏درمانی و... به فعالیت مشغول هستند. در حال حاضر شخصی با نام مستعار الماسی بیش‏ترین فعالیت را در ایران دارد. وی اخیراً با توجه به نزاع‌‏های اینترنتی که بین او و دیگر اکیست‌‏ها در گرفته به وابستگی و قدرت‏‌طلبی متهم شده است. ناگفته پیداست این دست از نزاع‌‌ها در تمام کشورها برای اکیست‌‏ها اتفاق می‌‌افتد. ریشۀ این نزاع‌‌ها در این است که هر کدام از اکیست‌‏ها که دارای بیش‏ترین فعالیت هستند، ادعای مسئولیت در قبال بقیه اکیست‌‏ها را دارند و این ادعا با مخالفت «دیگران» روبه‌‏رو می‌‌شود. گو این‌‌که «دیگرانی» نیز هستند که نسبت به بقیه احساس مسئولیت می‌‏کنند!

اکیست‏‌ها در ایران تا سال ۱۳۷۵ با پر کردن فرم‌‌های تهیه شده توسط ادارۀ اکنکار و واریز مبلغ معیّن از طرف ماهانتا، با مرکز اکنکار در آمریکا مکاتبه می‌‌کردند. این مبلغ در ابتدا 120 دلار بود که با نامه‌‏نگاری‌‌های ذلیلانۀ برخی از اکیست‏‌ها به هارولد کلمپ به پنجاه دلار کاهش یافت. با روشن شدن چهرۀ واقعی اکنکار، از فعالیت‌‌های رسمی‏ این فرقه جلوگیری شد. اما فعالیت‌‌های اینترنتی و ارتباط‌‏های مخفیانه هم‏‌چنان ادامه دارد.

این گروه بعضی از چهره‌‌های متفکر و درخشان تاریخ جهان را به نام اکنکار مصادره کرده و به مریدان خود معرفی می‌‌کنند. آن‌‏ها ادعا دارند این چهره‌‌ها ماهانتا بوده و هدایت انسان‌‏های زمان خویش را برعهده داشته‌‌اند. از چهره‌‌های ایرانی که این فرقه از آن‌‏ها برای رسیدن به اهداف خود سود می‌‌جویند می‌‏توان به شمس تبریزی، حکیم ابوالقاسم فردوسی، مولانا و حافظ اشاره کرد. آن‌‏ها در برخی کتاب‌‌های خود مثنوی معنوی مولانا را به‌‏عنوان کتاب جهان‌‏بینی اکنکار مطرح می‌‌کنند.

بیش‌ترین فعالیت اکنکار در ایران در قالب وب‌‏نگاری صورت می‌‏گیرد. مهم‏‌ترین سایت موجود، سایت رسمی اکیست‏‌های ایران است که نسخۀ فارسی سایت رسمی موسسۀ اکنکار می‌‏باشد. وب سایت‌‏ها و وبلاگ‌‏های دیگری نیز وجود دارد که به نشر آموزه‌‏های اکنکار همت گمارده‌‏اند. تا مدتی پیش این وب نوشته‌‏ها کار تبلیغی و ترویجی انجام می‌‏دادند اما با چالش‌‏های جدیدی که آموزه‌‏های اکنکار با آن روبه‌‏رو شده است، اکیست‌‏ها بیشتر در قالب دفاع از آموزه‏‌های خویش مطلب می‌‏نگارند. هر چند این‏‌گونه دفاع‏‌ها خود بر خلاف آموزه‏‌های اکنکار است؛ چون اکنکار مدعی است نباید از آموزه‌‏های خود دفاع و برای اثبات آن‌‏ها استدلال کرد. اکیست‌‏های ایران که سعی وافری برای گسترش ایده‌‏های خود دارند، این آموزۀ اکنکار را زیر پا نهاده، به استدلال و محاجّه مشغولند. جالب‎‌ترین دفاعیات اکیست‌‏ها هنگامی است که به اسلامی کردن باورهای خود می‌‏پردازند. آن‌‏ها برای گریز از کمند ضداسلامی بودن برای اثبات آموزه‌‏های خود به آیات، روایات و زندگی معصومین (علیهم‌السلام) استناد می‏‌کنند. فرزند اک مقدس در این‌باره می‌‏نویسد: «آیا می‌‏دانید اعتقاداتِ به گفتۀ بعضی بی‌‏سر و ته اکنکار را می‌‏شود با آیات قرآن تطبیق داد؟... آن‏‌ها که آن را می‏‌شناسند می‏‌دانند که اکنکار از تمام ادیان به ظاهر قدیمی، قدیمی‌‏تر است؛ ...تصفیه کارماها در دنیاهای بالاتر یا به صورت دوزخ است و یا بهشت؛ که البته دقیقاً به میزان کارمای تولید شده است؛ نه بیشتر و نه کمتر؛ زیرا عدالت پروردگار خدشه‌‏ناپذیر است. در قرآن آمده است: «فَمَن یَعمَل مِثقَال ذَرَّةٍ خَیرَاً یَره و مَن یَعمَل مِثقَالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَره [عادیات/7 و 8] و هر کس به قدر ذره‌ای کار نیک کرده آن‌را خواهد دید و هر کس بقدر ذره‌ای کار زشت مرتکب شده می‌بیند.» و یا حضرت علی (علیه‌السلام) می‏‌فرمایند: «به همان‏‌گونه‌‏ای که یاری می‏‌کنی یاری می‏‌گیری، که اشاره به کارهای مثبت در همین دنیا دارد.» در جایی دیگر حضرت محمد(ص) می‌‏فرمایند: «خاری در پای هیچ مؤمنی نمی‏‌رود مگر این‌که کفّاره گناهان او باشد»، که این حدیث اشاره به کارمای منفی دارد.»[1]

این سخنان در حالی است که هیچ سنخیتی بین دوزخ و نتایج اعمال در اسلام و کارمای ادعایی اکیست‌‏ها وجود ندارد. وانگهی اکنکار با ردّ ادیان و نفی آن‏‌ها هیچ جایی برای تمسک به‏‌آن‌‏ها نگذاشته است و این ترفندی است که اکیست‌‏ها برای رها شدن از اشکالات و انتقادات بدان پناه می‌‏برند.

اکیست‏‌های ایران هر چند تلاش کرده‌‏اند تا با این رویکرد از کمند عرق دینی مسلمانان رهایی یابند، هنگامی که عرصۀ استدلال بر آن‏‌ها تنگ شده، به وضوح به نبرد با اسلام همت گمارده‏‌اند. از آن‌‏جا که رهبران اکنکار دربارۀ تعالیم ادیان دیگر تهمت پراکنی‌‏های فراوانی داشته‌‏اند و ادیان را با چوب جمود و جهالت و ضلالت رانده‏‌اند، اکیست‏‌های ایران نیز ناچار به پیروی از آن‌‏ها گردیده‌‏اند. یکی از اکیست‌‏ها که در گردونۀ وب‏‌نگاری و مناظرات مجازی گرفتار آمده می‌‏نویسد: «فکر می‏‌کنم اگر اک برای اثبات خود ادلۀ بیشتری از اسلام برای اثبات خود نداشته باشد کمتر هم ندارد.» اکیست‏‌های ایران برنامه‏‌های تمرین و مراقبۀ خود را با استفاده از دیسکورس‏‌ها و سفارش‌‏های اینترنتی به انجام می‏‌رسانند. در حال حاضر فعالیت اکیست‏‌ها در ایران به‏‌صورت پنهانی و محدود به فضای مجازی صورت می‌‏گیرد؛ چه این‌‏که اثبات دین بودن اکنکار باعث شده است که گروندگان به این شبه آیین با حکم ارتداد روبه‌‏رو شوند. از سوی دیگر گردانندگان سایت مرکزی اک در آمریکا برای حفظ امنیت کتب و دیسکورس‌‏های اک در ایران، صلاح می‏‌بیند فعلاً اکیست‏‌ها در ایران فعالیت نکنند؛ زیرا سابقۀ رعایت قانون کپی رایت در ایران خوب نیست و رعایت این مهم در قوانین اک به صراحت بیان شده است؛ بنابراین مسئولان این نهاد در امریکا از فعالیت اک در ایران احساس خطر می‏‌کنند و ترجیح می‌‏دهند اعضا با راه‏‌اندازی کتابخانۀ سایبر در سایت انجمن صرفا اطلاعات خود را افزایش دهند و فعالیت تبلیغی دیگری چه در اینترنت یا خارج از آن نداشته باشند. البته اکیست‌‏های زیادی هستند که این قانون را زیر پا می‏‌گذارند.

برخی از اکیست‏‌ها در اثر القائات به انرژی درمانی پرداخته و یا با تعبیر خواب‌‏های خود ادعاهایی می‏‌کنند که نمونۀ بارز آن در سال 1386 به وقوع پیوست. در این واقعه سردم‌دار گروه چند نفره‌‏ای که از ارومیه به تهران آمده بودند مدعی بود روح امام زمان در کالبدش حلول کرده و او امام زمان است.[2] از دیگر مباحث انحرافی که در اکنکار به‌‏وجود آمده تشکیل حلقه تی اس ام است. با بررسی اجمالی آموزه‏‌هایی که طرفداران این حلقه بدان باور دارند می‌‏توان نتیجه گرفت بین اکنکار و تی اس ام تفاوت‌‏های فراوانی وجود دارد. طرف‌داران تی اس ام برای اثبات هویت تاریخی خود به اکنکار دست یازیده‌‏اند تا از این گردونه، پشتوانۀ ایدئولوژیک خود را تقویت نمایند.[2]

پی‌نوشت:

[1]. رنجبران، داوود (1388)، نقد و بررسی عرفان‏های وارداتی اکنکار، تهران، ساحل اندیشه، ص 109-111.
[2]. همان.
[3]. سودای دین داری، عبدالحسین مشکانی سبزواری، نشر صهبای یقین، قم، ص 61.