متن مقاله
هدف سید جمال، تعالی و اعتلای اسلام و پیشرفت جامعه مسلمانان بود. سید برای رسیدن جامعه به این مرحله از همه چیز خود گذشت. از ملیت، مذهب و... . او چون به وحدت امت اسلام قائل بود، در هیج جایی به مذهبش تصریح نکرده است. برخی او را حنفی و برخی او را شیعه خطاب کرده‌اند.
رشید رضا، محمد مخزومی و برخی دیگران با این باور که وی افغانی است و مردم افغان حنفی مذهب هستند، مذهب او را حنفی می‌دانند.[1] در مقابل بسیاری از محققان شیعی و غیر شیعی به تشیع او تصریح کرده‌اند.[2]
قرائنی وجود دارد که سید جمال الدین اسد ابادی، شیعه است، از جمله آن قراین می‌توان این موارد را نام برد: اعتراف به امامت دوازده امام (علیه‌السلام)؛ حضور در حوزه‌های علمی شیعه و تدریس درس فلسفه در دانشگاه الازهر؛ تجلیل فراوان از آستان حضرت عبدالعظیم حسنی و پناهنده شدن به آن‌جا؛ تجلیل از میرزای شیرازی به عنوان مرجع تقلید شیعیان و نائب امام زمان (علیه‌السلام)؛ دعوت ناصرالدین شاه شیعی از او، برای سامان دادن به وضعیت کشور؛ برخورداری و پایبندی به مبانی فکر تشیع و ... .[3]
البته به قول جناب استاد رحیم‌پور، مسئله مذهب خیلی اهمیت ندارد، بلکه ما اول مسلمان هستیم بعد شیعه یا سنی و هویت‌های مختلف شیعی و هویت‌های مختلف سنی، همگی زیرمجموعه هویت واحد اسلامی هستند. چنان‌که هر وقت از سید جمال می‌پرسیدند که تو شیعه هستی یا سنی؟ می‌گفت: من مسلمان هستم.[4]
بنابراین باید همه بر مسلمان بودن تکلیه کرده و در مقابل استکبار بایستم. چیزی که تا امروز زیاد شاهد آن نبوده‌ایم.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. رشید رضا، محمد، تاریخ الاستاذ الامام، درالفضیله، قاهره، 1427ق، ج1، ص33.
[2]. عنایت، حمید، سیری در اندیشه سیاسی عرب، تهران، امیر کبیر، 1385ش، ص78.
[3]. جبرئیلی، محمد صفر، سیری در تکفر کلامی معاصر، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، 1391ش، ص87-80.
[4]. ما اول مسلمانیم بعد شیعه یا سنی.