متن مقاله
سلف به کسانی گفته می‌شود که در سه قرن اول اسلام زندگی می‌کردند. وهابیت برای این سه قرن و انسان‌هایی که در این سه قرن زندگی می‌کردند، احترام بسیار زیادی قائل هستند. وهابیت بسیاری از مسائل فقهی و عقیدتی خود را بر اساس فهم سلف سامان می‌دهند. به این معنی که اگر سلف از نصوص دینی چیزی را فهمیده باشند، آن فهم برای وهابیت حجت است. از این رو اگر سلف کاری را ترک کنند یا کاری را انجام دهند برای وهابیت، آن فعل و ترک حجت شرعی است و به آن عمل می‌کنند.[1] اکنون می‌خواهیم با توجه به این مبنای وهابیت، دیدگاه آنان در رابطه با تبرک به آثار اولیای الهی را مورد نقد و چالش قرار دهیم.
وهابیت بر خلاف مسلمانان بر این باورند که تبرک منحصر به رسول خدا است. آن‌ها بر این باورند که فقط صحابه می‌توانستند به رسول خدا تبرک جویند و بعد از رحلت ایشان بر هیچ کسی جایز نیست که به قبر یا ضریح پیامبر تبرک جوید. هم‌چنین به طریق اولی، تبرک به آثار دیگر انبیا و اولیا نیز جایز نیست، بلکه شرک است.[2]
این در حالی است که سلف به قبور صالحین تبرک می‌جستند.[3] و هم‌چنانکه ابن حجر روایت کرده است زمانی که امام رضا وارد نیشابور شد، مردم نیشابور که آن روز از اهل سنت بودند و از سلف صالح محسوب می‌شدند، اطراف او را گرفتند و به او تبرک جستند. ابن حجر این داستان را چنین روایت کرده است.
«لما بلغ علی بن موسی نیسابور و اجتمع الناس حول دابته اخر راسه من المحمل و شاهد الناس فهم بین صارخ و باک ممزق ثوبه و متمرغ فی التراب و مقبل لحاففر بغلته[4] زمانی که علی بن موسی الرضا به نیشابور رسید، مردم اطراف مرکب ایشان را گرفتند. حضرت سرش را از محمل بیرون کرد و به مردم نگریست. در این هنگام بعضی فریاد می‌زدند و برخی در حالی‌که گریبان چاک می‌کردند می‌گریستند. افرادی نیر خود را به خاک انداختند و گروهی سم یا کمربند مرکب او را می‌بوسیدند.»
با توجه به آن‌چه گفته شد، مردم نیشابور در آن زمان از سلف هستند، چون این اتفاق در زمان تابعین تابعین واقع شده بود که به اصطلاح وهابیان از سلف محسوب می‌شوند و عمل آنان حجت شرعی است. با توجه به این‌که سلف صالح تبرک به آثار امام رضا را جایز می‌دانند، ثابت می‌شود که تبرک به قبر و ضریح ایشان نیز جایز است. بنابراین وهابیت و سلفیت حق ندارند که شیعیان را به جهت تبرک به ضریح امام رضا سرزنش کنند، زیرا این عملی است که از سلف به ما رسیده است.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. محیطی مجتبی، نقد حجیت فهم سلف از دیدگاه سلفیه، مجله سراج منیر، شماره 25، زمستان 1396.
[2]. مرکز العروه الوثقی، الجامع الفرید فی شرح کتاب التوحید، قاهره: دار ابن حزم، 1429ق، ج1، ص412 «فان ذالک من الشرک و من اعمال المشرکین...».
[3]. تبرک به صالحان پس از رحلت
[4]. ابن حجر هیتمی، احمد ابن محمد، الصواعق المحرقه، الفصل الثالث فی الاحادیث الوارده فی بغض اهل البیت، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1420ق،  ص 310. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.