پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب - گاهی اوقات مطالب نادرستی از سوی برخی دشمنان شیعه به ویژه وهابیون به شیعه نسبت داده می شود مثلا می‌گویند: شیعیان اعتقادی به قرآن ندارند و قرآن را تحریف شده می دانند و به جای قرآن،مصحف فاطمه را قبول دارند و... اما در حقیقت این مطالب اتهاماتی است که به شیعه نسبت می‌دهند، زیرا؛ اولا: مصحف حضرت فاطمه ( سلام الله علیها ) مصحفی است که در روایات اهل بیت علیهم السلام به آن اشاره شده و اصلا در اختیار ما نیست. بنابر روایات، مصحف حضرت فاطمه ( سلام الله علیها ) حاوی خبر از آینده و یا موارد خاصی از مسائل جزئی است که به املای حضرت فاطمه ( سلام الله علیها ) و به کتابت علی بن ابیطالب ( علیه السلام ) نگاشته شده و در نزد امامان معصوم نگهداری می‌شده و به عنوان میراث امامت مطرح بوده است.

علاوه بر اینها واژه « صحف » در قرآن به معنای مطلق کتاب آمده است، چنانکه می فرماید: « و اذا الصحف نشرت »؛ « آنگاه که نامه های اعمال منتشر گردد ». ( تکویر / 10 ).
« مصحف » نیز از همین ماده اخذ شده و در گذشته به معنای دفتر یا کتاب جلد شده به کار می‌رفت .طبق شواهد لغوی و تاریخی در صدر اسلام حتی پس از درگذشت پیامبر، « مصحف » نام قرآن نبود بلکه هرکتاب مجلّدی را مصحف می‌نامیدند.

ابن ابی داوود سجستانی در باب گرد آوری قرآن،در مصحفی از محمد بن سیرین نقل می‌کند: وقتی پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) درگذشت، علی ( علیه السلام ) چنین گفت: « اقسم علیّ علی أن لا یرتدی الرداء الّا لجمعة حتی یجمع القرآن فی مصحف »؛ « سوگند یاد کرد علی که رداء بر دوش نیندازد مگر برای نماز جمعه تا این که قرآن را در مجلدی جمع کند ».[1] و نیز ابی العالیه نقل می‌کند: « إنهم جمعوا القرآن فی مصحف فی خلافة أبی بکر »؛ « آنان قرآن را در خلافت ابی بکر در مصحفی جمع آوری کردند ».[2] این جمله ها حاکی است که در آن روزگار، مصحف به معنای دفتر بزرگ و یا کتابی مجلد بوده که اوراق را از پراکنده شدن حفظ می‌کرده، سپس به مرور زمان اختصاص به قرآن یافته است.

همچنین روایات پیشوایان ما حاکی است که در زمان آنان، لفظ مصحف به معنای کتاب و یا دفتر مکتوب بوده است. امام صادق ( علیه السلام ) می فرمایند: « من قرأ القرآن فی المصحف یتمتع ببصره »؛ « هر کس قرآن را از روی برگ‌های مجلد بخواند، از چشم خود بهره می‌گیرد ».[3]

بنابراین تا اینجا روشن شد که تا پایان قرن اول، لفظ « مصحف » به معنای کتاب مجلد و یا دفترچۀ جلد شده بود که افراد، دانش و آگاهی خود را در آن ضبط می‌کردند. و اگر بعدها قرآن را مصحف گفته‌اند، چون از ذهن‌ها بیرون آمده و بر برگ‌ها نوشته شده و به صورت مجلّد درآمد.
حال با توجه به این مسأله، نباید در شگفت باشیم که دخت گرامی پیامبر دارای مصحفی باشد و دانش و آگاهی‌های خود را که از پدر بزرگوارش برگرفته بود، در آن نوشته جمع آوری کرده و برای فرزندان خود، به صورت بهترین میراث، به یادگار بگذارد.
خوشبختانه فرزندان فاطمه ،حقیقت و واقع این مصحف را شناسانده و گفته‌اند: این مصحف، جز یک رشته آگاهی هایی که حضرت زهرا سلام الله علیها از پدر بزرگوارش شنیده و یا از طرق دیگر به دست آورده، چیز دیگری نیست.

در اینجا به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم: حسن بن علی فرمود: « نزد ما جامعه ای است که در آن حلال و حرام وارد شده و مصحف فاطمه ( سلام الله علیها ) نامیده می‌شود، در حالی که در آن کلمه‌ای  از قرآن نیست بلکه املای رسول خدا و خط علی ( علیه السلام ) است و همگی در اخیار ماست ». [4]
امام ( علیه السلام ) با عنایت کامل یادآور می‌شود که در آن حلال و حرامی نیست تا مبادا تصور شود وحی تشریعی بر دخت پیامبر نازل می شده است.

امام صادق ( علیه السلام ) در روایت دیگری در توصیف مصحف فاطمه می‌فرمایند: « و الله ما فیه من قرآنکم حرف واحد. قلت و هذا و الله العلم؟ قال: إنه لعلم و ما هو بذاک ».[5]
« به خدا سوگند، کلمه ای از قرآن شما در آن نیست. راوی می‌گوید: پرسیدم: آیا در آن دانش است؟ امام در پاسخ می‌گوید: بلی ولی نه از این دانش های معمولی ».

با توجه به آنچه گفته شد، روشن می‌گردد که مصحف فاطمه ارتباطی به قرآن ندارد و کسانی که آن را دستاویزی برای تحریف قرآن قرار داده‌اند، اگر مغرض نباشند، نا آگاهانه و بدون تحقیق دربارۀ واقعیت آن سخن می‌گویند.[6]

منابع:

[1]. کتاب مصاحف، نگارش حافظ ابوبکر عبدالله بن ابی داوود سجستانی، ص 10 ـ 11.
[2]. همان.
[3]. اصول کافی: 2 / 613.
[4]. بصائر الدرجات، الصفار، ص 157 و 158.
[5]. کافی، همان، حدیث 1.
[6].کتاب راهنمای حقیقت آیت لله شیخ جعفر سبحانی، ص 261 ـ 264.