پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از اتهامات بی پایه و اساس وهابیت ، نسبت به شیعیان ، اشتراک شیعیان و مشرکان در پاره ای از اعتقادات است ، ایشان ضمن مقایسه شیعیان با مشرکان ،برخی صفات شیعه را برگرفته از اعتقاد بت پرستان و مشرکان می دانند و بر همین اساس شیعیان را مشرک و خونشان را مباح تلقی می کنند .

در این مقاله به بررسی این اتهامات می پردازیم

صفت مشترک اول : هر دو بین خود و خداوند بندگان صالح را واسطه قرار می دهند
قرآن می فرماید : أَلَا لِلَّـهِ الدِّينُ الْخَالِصُ وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّ‌بُونَا إِلَى اللَّـهِ زُلْفَىٰ إِنَّ اللَّـهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّـهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ‌ ﴿الزمر: ٣﴾
آگاه باشید که دین خالص از آن خداست، و آنها که غیر خدا را اولیای خود قرار دادند و دلیلشان این بود که: «اینها را نمی‌پرستیم مگر بخاطر اینکه ما را به خداوند نزدیک کنند»، خداوند روز قیامت میان آنان در آنچه اختلاف داشتند داوری می‌کند؛ خداوند آن کس را که دروغگو و کفران‌ کننده است هرگز هدایت نمی‌کند.

همانطور که دیدید، مشرک برای نزدیکی به الله واسطه را می پرستد و شیعه هم برای نزدیکی به الله واسطه را می پرستد، البته شیعه در پاسخ می گوید : ما هرگز واسطه ها را نمی پرستیم بلکه ما آنها را ستایش می کنیم و از آنها مدد می خواهیم، غافل از اینکه همین مدد خواستن نوعی پرستش است 

نقدی بر این گفتار:

1-اولا هر واسطه قرار دادنی شرک نیست
قرآن درباره برادران حضرت یوسف می فرماید:
قالُوا يا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا كُنَّا خاطِئينَ، قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّي إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ (یوسف آیات 97 و 98)
( فرزندان یعقوب به پدرشان ) گفتند: «ای پدر! از خدا آمرزش گناهان ما را بخواه، كه ما خطاكار بوديم‏ و او در جوابشان گفت: «به زودى براى شما از پروردگارم آمرزش مى ‏طلبم، كه او آمرزنده و مهربان است!

در این آیه برادران حضرت یوسف علیه السلام ، پدر خود را واسطه قرار دادند که برای آن ها در پیشگاه خداوند استغفار کند،با این وجود حضرت یعقوب علیه السلام،نه تنها آنان را از این عمل نهی نکرد ، بلکه در جوابشان فرمود: به زودى براى شما از پروردگارم آمرزش مى‏ طلبم، كه او آمرزنده و مهربان است.
با توجه به این آیه می گوییم : اگر واسطه قرار دادن شرک بود، حضرت یعقوب، پسرانش را از این کار نهی کرده و به آنان می فرمود،خودتان مستقیما حاجتتان را از خدا درخواست کنید.

2-  به اعتقاد تمامی مفسران ، آیه ای که وهابیت برای تحریم واسطه قرار دادن میان خود و خدا ، بدان استدلال کرده اند ،در شان بت پرستان نازل شده است .

سیوطی از مفسران بزرگ اهل سنت در تفسیر الدر المنثور خود می نویسد :
وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ . . .  قال أنزلت في ثلاثة أحياء عامر و كنانة و بنى سلمة كانوا يعبدون الأوثان(1)
این آیه در مورد سه نفر که بت ها را عبادت می کردند، نازل شده است
و عبادت بت کجا و طلب حاجت از بندگان خدا کجا !

3-در آیه مورد بحث کلمه"نعبدهم"به کار رفته یعنی بت پرستان می گفتند : بت ها را عبادت می کنیم ، در حالی که ما شیعیان ائمه را عبادت نمی کنیم و معتقد هستیم که فقط خدا شایسته عبادت است
امکان دارد کسی اشکال کند و بگوید: اگر مسلمانان امامان را واسطه فیض قرار می دهند، مشرکان هم بتها را واسطه فیض قرار می دادند پس چه فرقی بین این دو است؟

جواب:
علامه طباطبایی در المیزان می فرماید:
ادعاى اصلي مشرکان اين بود كه ما به وسيله بعضى از مخلوقات خدا، به درگاه او تقرب مى‏ جوئيم ولى در مقام عمل ، آن وسيله را به طور مستقل پرستش نموده، از خود آنها بيمناك و به خود آنها اميدوار بودند، بدون اينكه خدا را در آن منافع مورد اميد، و آن ضررهاى مورد بيم را مؤثر بدانند، پس در نتيجه بتها و يا خدايان را شريك خدا در ربوبيت و پرستش مى ‏دانستند (2)
اما در مساله توسل به ائمه، ما از ائمه یاری می طلبیم تا خداوند به واسطه آبرو و وجاهت آنان درخواست ما را اجابت کند. ما شیعیان هرگز ائمه ،پرستش نمی کنیم بلکه معتقدیم فقط خدا شایسته پرستش و عبادت است

به بیان دیگر:
قرآن می فرماید:
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ فَأَنَّى يُؤْفَكُونَ (عنکبوت آیه 61)
و هر گاه از آنان بپرسى: «چه كسى آسمانها و زمين را آفريده، و خورشيد و ماه را مسخّر كرده است؟» مى گويند: «اللَّه»! پس با اين حال چگونه آنان را (از عبادت خدا) منحرف مى ‏سازند؟!
طبق این آیه،حتى بت ‏پرستان در" توحيد خالق" شك نداشتند، آنها در عبادت مشرك بودند، مى ‏گفتند ما بتها را براى اين مى ‏پرستيم كه واسطه ميان ما و خدا شوند، چنان كه در آيه 18 سوره يونس مى ‏خوانيم:" َ يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَ لَا يَنفَعُهُم‏ وَ يَقُولُونَ هؤُلاءِ شُفَعاؤُنا عِنْدَ اللَّهِ‏". آنها غير از خدا، چيزهايى را مى ‏پرستند كه نه به آنان زيان مى ‏رساند، و نه سودى مى ‏بخشد و مى ‏گويند: «اينها شفيعان ما نزد خدا هستند!»
مشرکان می گفتند ما لايق نيستيم كه مستقيما با خدا ارتباط برقرار کنیم، بايد از طريق بتها رابطه خود را برقرار كنيم!:" ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‏"(زمر آيه 3).
ما آنها را پرستش نمى ‏كنيم مگر به اين جهت كه مقام ما را به خدا نزديك كنند"! 

نکته مهم این است كه توسل شیعیان به این معنا نیست که اگر توسل نباشد، راه انسان به خدا مسدود است و اصلا دعايى مستجاب نمى شود ، بلكه توسل به ائمه و اولیای خدا خود نعمتى ديگر از رحمت الهى است، در واقع این نوع توسل باعث می شود زودتر و بهتر به نتیجه برسیم 

گذشته از همه اینها اگر بنا به اعتقاد وهابیت ، طلب حاجت از غیر خدا شرک باشد ، لازمه اش این است که تمامی انسانها مشرک باشند چرا که همه ما در طول زندگی اجتماعی خود مرتبا از یکدیگر طلب حاجت می نماییم ، به عنوان مثال شاگردی که از استاد خود طلب علم می نماید ، فردی که گرسنه است و بدین جهت برای تهیه غذای خویش از نانوا طلب نان و از صاحب فروشگاه ، طلب مواد غذایی مورد نیازش را می نماید ، نابینا و یا فرد کهنسالی که برای عبور از خیابان از دیگری طلب کمک می نماید ، بیماری که برای بهبودی خویش از پزشک خود طلب کمک می کند ، مسافری که برای رسیدن به مقصد خود از کسی که مرکب مناسب دارد طلب یاری می نماید ، مسکینی که برای بر آورده شدن حداقل نیازهای ضروری خویش از مردم طلب کمک می کند ، در راه مانده ای که برای نجات از وضع موجود ، از دیگران یاری می طلبد و . . . همه و همه از مصادیقیست که انسانها در زندگی خویش از غیر خدا طلب یاری و کمک می نمایند ، اصلا این نوع طلب حاجت با زندگی انسانها گره خورده و غیر قابل تفکیک است در حالی که در باطن هیچیک دیگری را پرستش و عبادت نمی نمایند و حتی چنین قصد و نیتی را هم ندارند .
این در حالیست که دین مبین اسلام هرگز از چنین اعمالی نهی نکرده است . حال اگر مطلق طلب حاجت از غیر خدا شرک باشد ، پس باید تمامی مصادیق فوق را نیز مصداق شرک برشمرد حال آنکه حتی خود وهابیت نیز به چنین امری معتقد نبوده و نیستند چرا که در صورت اعتقاد به این مساله حتی خود ایشان نیز از جمله مصادیق مشرکان محسوب می گردند.

پی نوشت ها:
[1] الدر المنثور في تفسير المأثور، ج‏5، ص: 32)
[2] خلاصه ای از ترجمه المیزان، ج13ص180