پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ موافقان قمه‌زنی برای اینکه آن را از مصادیق عزاداری به‌حساب آورند و یا تأییدی خاص از شرع مقدس برای آن دست‌وپا کنند، به چندین روایت مختلف از جمله روایت سر به محمل کوبیدن حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در روز دوازدهم محرم سال 61 هجری قمری متمسک شده‌اند؛ روایتی که موافقان قمه‌زنی تلاش بسیاری برای اعتبار بخشیدن به آن دارند؛ به‌عنوان‌مثال «سید صادق شیرازی» در پاسخ به استفتایی در بحث صحت این روایت، بدون اینکه به صحت سندی و محتوایی این روایت اشاره‌ای داشته باشد، سعی دارد با ارائه مطالب جدلی که بیشتر برای توجیه عوام است و در مقام استفاده علمی چندان نمی‌توان بر آن تکیه کرد، به این روایت اعتبار ببخشد؛ از جمله توجیهاتی که ایشان برای اعتبار بخشیدن به این روایت، بیان کرده، این است که: «تقریر صدها تن از مراجع معاصر و مراجع روزگاران گذشته است، بدین معنا که هنگام شنیدن این روایت از خطیبان مذهبی، با آنان همراهی کرده، هیچ اعتراض نسبت به آن ابراز نداشتند».[1]

در نقد و پاسخ به این ادعای سید صادق شیرازی می‌گوییم شما که مدعی اجتهاد و مرجعیت هستید، باید بهتر از ما بدانید که ملاک قبول یک روایت چیست؟ این روایت، سند ندارد و به‌عبارت‌دیگر، این روایت به‌صورت مرسل نقل شده و سلسله راویان آن در جایی ذکر نشده است. مرحوم مجلسی نیز در بحارالانوار که این روایت را ذکر کرده، بر این نکته (مرسل بودن این روایت) تأکید دارند.[2] علاوه بر مرسل بودن، شخص «مسلم جصاص» که راوی این حدیث است نیز مجهول بوده و موجبات ضعف سند را از جهتی دیگر نیز فراهم می‌کند و به همین دلیل، مرحوم شیخ عباس قمی می‌نویسد: «این خبر را گرچه علامه مجلسی نقل کرده؛ لیکن مأخذ آن، منتخب طریحی و کتاب نورالعین است که حال هر دو کتاب بر اهل‌ فن پوشیده نیست».[3] زیرا طریحی از علمای قرن یازدهم است که در کتاب المنتخب این داستان را از شخصی به نام مسلم جصاص نقل کرده است؛ یعنی با هزار سال فاصله، بدون هیچ سندی!

این روایت علاوه بر ضعف سند، به لحاظ محتوایی نیز دارای اشکالاتی است؛ زیرا بر اساس گزارش‌های متقدمین، اسرا را با شتر بدون جهاز می‌بردند تا ناراحتی ببینند و تنها در این روایت است که وجود محمل بر روی شترها ذکر شده است؛ اساساً محمل یک وسیله محترمانه است و هیچ‌کس آن را برای اسیر خود انتخاب نمی‌کند.[4] مرحوم شیخ عباس قمی رحمةالله‌علیه نیز می‌نویسد: «ذکر محمل و هودج، در غیر خبر مسلم جصاص نیست».[5]

نکته دیگری که صحت این روایت را نقض می‌کند، مطلبی است که شیخ مفید در کتاب الارشاد بیان کرده و می‌نویسد: «سر امام را همان عصر عاشورا به کوفه بردند و همراه کاروان که 12 محرم به کوفه رسید، نبود.»[6] یعنی هنگامی که کاروان اسرا را به کوفه آوردند، سر امام میان سرهای شهدا نبوده است.

پی‌نوشت:
[1]. فرقه نیوز، روایت سر محمل کوبیدن و نقدی به پاسخ جناب صادق شیرازی.
[2]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۱۴.
[3]. منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، ج۱، ص۵۶۹.
[4]. شیخ مفید، الامالی، ص۳۲۱.
[5]. منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، ج۱، ص۵۶۹.
[6]. شیخ مفید، الارشاد ج2، ص113.