پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ فرقه اهل حق از یازده شاخه یا خاندان تشکیل شده است. شاخه های مختلف فرقه اهل حق علی‌رغم اشتراکات، از نظر اعتقادی اختلافات فاحش و عمیقی با هم دارند. لذا لازم است به برخی از آن‌‌ها اشاره شود.

1. شیطان؛ در حالی که اکثر شاخه‌‌‌ها و شعبه‌‌‌ها نه تن‌‌ها اعتقادی به شیطان نداشته و قداست و احترامی نیز برای او قایل نیستند، اما اهل حق های... شاخه های بابا یادگاری، حیدری، ذوالنوری، خاموشی شدیداً ارادتمند شیطان بوده و معتقدند شیطان در ظاهر رانده شده است و در باطن، مورد تأیید خداوند می‌باشد.(1)

2. شارب؛ در حالی که اکثر شاخه‌‌‌ها و شعبه های فرقه دارای شارب بلند و اهتمام ویژه ای به آن داشته و آن را نخستین نشانه و نماد اهل حق می‌دانند،(2) اما شاخه شاه حیاسی و خاندان نورعلی الهی رسماً اهمیتی برای آن قائل نیستند.

 3. خروس؛ اکثر شاخه‌‌‌ها برای شب عید یاری که از مهم ترین اعیاد مذهبی اهل حق است، مقید به تهیه خروس و قربانی آن هستند، اما بعضی شاخه های  این فرقه در لرستان مقید به این هستند که برای عید یاری و قربانی آن، پرنده ای غیر از خروس تهیه شود.

4. سرّ مگو؛ در حالی که اکثر شاخه‌‌‌ها اعتقاد چندانی به انتشار عقاید مذهبی خود ندارند و از آن‌‌ها به سرّ مگو تعبیر می‌کنند، شاخه شاه حیاسی اهتمام ویژه ای به انتشار افکار و عقاید فرقه از خود نشان داده است.

5. تناسخ حلول، دون به دون؛ بسیاری از فرقۀ اهل حق قائل به دون به دون هستند اما بعضی شاخه‌‌‌ها مثل شاخۀ شاه ابراهیمی، حلول را با شرایطی قبول دارند ولی بخش‌هایی از اهل حق های زنجان قائل به حلول نیستند و یا برخی تناسخ را پذیرفته و بعضی دیگر منکر آن هستند.

6. نماز و روزه؛ در حالی که اکثر شاخه‌‌‌ها در استان کرمانشاه رسماً نمازهای یومیه را ترک کرده و می‌گویند نیازی هستیم نه نمازی، و به روزه ماه رمضان نیز پایبند نیستند، شاخۀ آتش بیگی و مشعشعی‌‌‌ها در استان کرمانشاه و لرستان و برخی دیگر مثل ذوالنوری‌های لرستان و بسیاری از افراد اهل حق ساکن زنجان و قزوین و همدان نماز‌‌ها را خوانده و روزه هم می‌گیرند.(3)

ریشه این افتراقات را می‌توان در این دانست که پیروان فرقه اهل حق برای باورهای خود تن‌‌ها به سخنان بزرگان این فرقه اکتفا کرده اند، اگرچه مخالف عقل باشد و نیازی به ارائه مدرک، دلیل و استناد شرعی نمی بینند، به همین جهت برای یک مسئله، ممکن است نظرات فراوان و حتی متناقضی از بزرگان خود نقل کنند و از طرفی نمی‌توان صحت و سقم یکی از آن دو را پذیرفت، چون مبنای واحد و مورد اعتمادی در این میان وجود ندارد تا با آن صحت و سقم آن‌‌‌ها را تشخیص داد.

پی نوشت:

(1). شناخت فرقه اهل حق، خدابنده، عبدالله، امیرکبیر، تهران، ص51

(2). بررسی تحلیلی فرقه اهل حق، حسینی، سیدحسین، ذکری، ص515

(3). شناخت فرقه اهل حق، خدابنده، عبدالله، امیرکبیر، تهران، ص 51