پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عیسی مسيح دعوت خود را در ميان قوم يهود آغاز نمود، قوم لجوج و متعصبی كه پذيرش هيچ دعوت جديدی را نداشتند. اين وضعيت خاص، نشر دعوت جديد را با پيچيدگی و مشكل مواجه می نمود. اين بود كه مسيح از ميان مردمِ عادی قوم خود، دوازده تن را به تعداد اسباط موسی(ع)، جهت ياری دين خدا برگزيد. اين افراد عبارت بودند از: پطرس و برادرش اندرياس، يعقوب ابن زبدی و يوحنّا برادرش، فيلپّوس، برتولما، ثوما، متّی (لاوی) شمعون غيور، لبیّ (ثدیّ)، يعقوب بن حلفا و يهودای اسخر يوطی.

چهره ای كه انجيل ها از حواريون ارائه می نمايند، متفاوت است. گاه از آنها به عنوان رسولانی صديق و امين ياد می كنند كه نهايت تلاش خود را در حمايت از مسيح به كار بسته اند و گاه نیز از آنها به عنوان انسان هايی با ايمانی ضعيف، نفهم و ترسو كه سرور خود مسيح را در لحظات بحرانی وگرفتاری، تنها گذاشته و منكر هرگونه شناخت و ارتباط با وی شده اند یاد می کند. اين تصاوير متضاد، هاله ای پيرامون شخصيت حواريون ايجاد نموده كه ما را در دست يابی به شخصيت حقيقی آنها دچار سردرگمی می نمايد.

اما قرآن، رسالت معرفی حواريون مسيح را به بهترين شکل به انجام رسانده است. قرآن از حواريون به عنوان انسان هايی پاک ياد می كند كه با عشق و ايمان به مسيح، به حمايت از دين خدا برخاسته و در اين باره ذره ای ترديد به خود راه نداده است. قرآن فضائل اخلاقی مسيح را در ياری رساندن دين خدا، مايه سرمشق همه انسان های با ايمان می داند.

تصوير مثبت انجيل از حواريون: انجيل ها نقل می كنند كه چگونه مسيح دوازده حواری را نزد خود فراخوانده و به آنها قدرتی بخشيده كه ارواح ناپاك را بيرون رانده و هر نوع بيماری را شفا بخشند و در پايان همين بخش، نام آنها را متذكر شده است.(1) انجيل می گويد مسيح، حواريون را جهت هدايت يهود به اطراف، فرستاده و به آنها توصيه هايی درباره مأموريت شان می كرده است(2) و به آنها می گويد: «خوب توجه كنيد، من شما را مانند گوسفندان به ميان گرگ ها می فرستم. شما بايد مثل مار هوشيار و مانند كبوتر، بی آزار باشيد. مواظب باشيد زيرا مردم شما را تحويل دادگاه ها خواهند داد و شما را در كنیسه ها تازيانه خواهند زد و شما را به خاطر من پيش فرمانروايان و پادشاهان خواهند برد تا در برابر آنان و ملل بيگانه شهادت دهيد. اما وقتی شما را دستگير می كنند نگران نباشيد كه چه چيز و چطور بگوييد چون در همان وقت آنچه بايد بگوييد به شما داده خواهد شد، زيرا گوينده شما نيستيد بلكه روح پدر آسمانی شما است كه در شما سخن می گويد. برادر، برادر را و پدر، فرزند را تسليم مرگ خواهد نمود. فرزندان عليه والدين خود برخواهند خاست و باعث كشتن آنها خواهند شد. همه مردم به خاطر نام من كه شما بر خود داريد از شما متنفر خواهند بود، امّا كسی كه تا آخر ثابت بماند نجات خواهد يافت.»(متی : 10: 16-22، و نيز مرقس : 13: 9-13، لوتا : 21: 12-17.) آنها انسان های امين و شجاعی هستند كه آنچه را محرمانه از مسيح می شنوند مأموريت دارند كه با صدای بلند به ديگران برسانند. «آنچه را من در تاريكی به شما می گويم، بايد در روز روشن اعلام كنيد، و آنچه را محرمانه می شنويد، بايد در بام خانه ها با صدای بلند بگوييد.»(متي : 10: 27، و نيز لوتا : 12: 3.) و از چنان جايگاهی در نزد مسيح برخوردارند كه به منزله مادر و برادران وی می باشند. «اينها مادر و برادران من هستند هر كه اراده پدر آسمانی مرا انجام دهد، برادر من، خواهر من و مادر من است.»(متی : 12: 49-50 و نيز مرقس : 3: 34-35، لوتا : 8: 21.) تنها حواريون اين شايستگی را يافته اند كه قدرت درك اسرار پادشاهی خدا به آنها ارزانی شود. «قدرت درك اسرار پادشاهی خدا به شما عطا شده، امّا به آنها عطا نشده است.»(متی : 13 : 11 و نيز مرقس : 4: 11، لوتا : 8: 10)

تصوير منفی انجيل از حواريون: تصاوير ديگری نيز از حواريون در انجيل آمده كه ما را در وجود آن همه ايمان و صداقت و فداكاری آنان به شك می اندازد. حواريون براساس چنين نگرشی، كساني هستند كه در شب دستگيری مسيح، با خيال راحت در خواب عميق فرو رفته و مسيح را در غم و اندوه تنها می گذراند.(3) و هنگام دستگيری مسيح، وی را ترك نموده و می گريزند.(4) در بخشی از انجيل، عیسی پطرس را شيطان ناميده و مانع راه خود دانسته و افكارش را غيرخدايی می داند.(5) همين پطرس. شخص ترسويی قلمداد شده كه هنگام دستگيری مسيح، از دور وی را همراهی كرده، و جرأت ندارد كه در كنارش بماند.(6) و سرانجام هرگونه ارتباط با مسيح را منكر و سوگند ياد می كند هرگز مسيح را نمی شناخته است و جالب اينكه در همين زمان پيشگويی مسيح را به ياد می آورد كه به وی گفته بود: پيش از آنكه خروس بخواند تو سه بار خواهی گفت: كه مرا نمی شناسی.(متي : 26: 69-75 و نيز مرقس : 14: 66-72، لوتا : 22: 56-62، يوحنا : 18: 25-27.)

قرآن و ارائه تصوير حقيقی حواريون: قرآن در ارائه تصوير حقيقی از حواريون، آنها را انسان های پاكی می داند كه در دوران سخت دعوت مسيح، ندای ياری وی را اجابت و تمام تلاش خود را در دفاع از مسيح و دين الهی به كار بستند.(7) آنها به واسطه شايستگی وجوديشان به مقام دريافت الهام از ناحيه پروردگار دست يافتند.(8) قرآن، آنها را الگوی عملی برای مؤمنان دانسته و به انسان های با ايمان سفارش می كند كه همچون حواريون، يارانِ خدا باشند(9) و اينكه آنها يك لحظه در راستگويی و صداقت مسيح شك نكرده اند.(10) با اين بيان روشن و بدون تعارض، چهره حقيقی حواريون، از پسِ پرده ابهام زمان خارج و آنها را به عنوان شخصيت هايی مؤمن و فداكار كه شايسته الگو بوده اند، پيش رويمان قرار می دهد.

پی نوشت:

(1). متي: 10: 1-4 و نيز مرتس : 3: 13-19، لوتا : 6 : 12-16.
(2). متي : 10: 5-15، و نيز مرتس : 6: 7-13، لوتا : 9: 1-6.
(3). متي : 26: 36-46، نيز مرقس : 14: 32-42، لوتا : 22: 39-46.
(4). متي : 26: 56، و نيز مرقس : 14: 50.
(5). متي : 16: 23، و نيز مرقس : 8: 33.
(6).متي : 26: 58 و نيز مرتس : 14: 54، لوتا : 22: 54، يوحنا : 18: 15.
(7). آل عمران : 52.
(8). مائده : 111.
(9). صف : 14 .
(10). مائده : 113.