پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ اگرچه بسيارى از مخالفین شیعه و منکرین خلافت و امامت بلافصل  حضرت علی (علیه‌السلام) اصرار دارند كه عبارت مولى را در جمله معروف پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حدیث غدیر که فرمودند: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىُّ مَوْلاهُ»، به معنى دوست و يار و ياور تفسير كنند؛ زيرا يكى از معانى معروف «مولى» همين است و ما هم این مطلب را قبول داريم كه يكى از معانى مولى، دوست و يار و ياور است؛ ولى قرائن متعدّدى در كار است كه نشان مى‌دهد مولى در حديث غدیر، به معنى ولى و سرپرست و رهبر است.

ابن كثير دمشقی سلفی در کتاب البدایه و النهایه می نویسد: «پيامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در غدير خم خطاب به حاضرين فرمود: «اَلَسْتُمْ تَعْلَمُون اَنّي أولَي بِكُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ نَفْسِهِ؟ آیا نمی دانید که من به جان هر مؤمن از خودش اولی هستم؟ همه گفتند: بله، یا رسول الله! تو از نفس هر مؤمن به او سزاوارتری. آنگاه فرمود: «هر که من مولای او هستم، پس این علی مولای اوست»، در حالی که دست علی (علیه‌السلام) را بالا گرفته بود.»(1)

اين سخن پيامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اشاره به آيه 6 سوره احزاب است كه خداوند فرموده: «النَّبِيُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ (احزاب/6) پیامبر اولی و سزاوارتر به مؤمنان است از خود آنها (یعنی مؤمنان باید حکم و اراده او را مقدم بر اراده خود بدارند و از جان و مال در اطاعتش مضایقه نکنند).»
زمخشری یکی از مفسرین و علمای بزرگ اهل سنت در تفسير آيه گفته است: «ولايت پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در تمامی امور دينی و دنيوی بر مؤمنان ثابت است: (النَّبِی أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِين فِی كُلِّ شَيْءٍ مِنْ اُمُورِ الدِّينِ وَالدُّنْيَا).»(2)
ابن جوزی یکی دیگر از علمای اهل سنت نیز گفته است: «این کلام پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نص صريح در اثبات امامت و قبول طاعت علی (علیه‌السلام) است.»(3) بنابراین کلام پيامبر اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حديث غدير اشاره به اين مطلب دارد که ولايت تامه‌ای كه خداوند برای من نسبت به تمام مؤمنان قرار داده، با تمام خصوصياتش برای علی (علیه‌السلام) ثابت است و اين خود یکی از دلایل ولايت و امامت حضرت علی (علیه‌السلام) است.

یکی دیگر از دلایل و قرائنی که دلالت دارد در روز غدیرخم پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حضرت علی (علیه‌السلام) را به عنوان ولی و امام بعد از خود منصوب کرده، تبريك‌هايى است كه از سوى مردم در اين واقعه تاريخى به على (عليه‌السلام) گفته شد؛ مخصوصاً تبريكى كه برخی از صحابه از جمله خلیفه دوم به حضرت علی (علیه‌السلام) گفتند و این خود نشان مى‌دهد این مسئله، چيزى جز مسئله نصب خلافت نبوده است كه در خور تبريك و تهنيت باشد؛ زيرا اعلام دوستى كه براى همه مسلمانان به طور عموم ثابت است، تبريک ندارد.
خطيب بغدادی روایتی را با سند معتبر از ابوهريره نقل كرده است: «پيامبر اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در غديرخم دست علی (علیه‌السلام) را گرفت و فرمود: آيا من ولی امر مؤمنان نيستم؟ پاسخ دادند: بلی! فرمود: هر كس من مولای او (ولی امر او) هستم، علی (علیه‌السلام) مولا و ولی امر او است؛ آنگاه عمر بن خطاب گفت: (بَخٍّ بَخٍّ لَكَ يَا بنَ أبي طالِب، أصْبَحْتَ مَولايَ وَمَوليَ كُلِّ مُسْلِمٍ) مبارك باد بر تو ای فرزند ابوطالب! كه امروز مولای من و مولای تمام مسلمانان قرار گرفتی! در اين هنگام آيه شريفه (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ) نازل گرديد. يعنی امروز دين شما را كامل و نعمتها را بر شما تمام كردم و از اسلام راضی گرديدم.»(4)

پی‌نوشت:
1. ابن کثیر دمشقی، أبوالفداء إسماعيل بن عمر، البداية والنهاية، ج5، ص231، محقق: علی شيری، نشر دار إحياء التراث العربی، چاپ اول.
2. زمخشری، أبوالقاسم محمود بن عمرو بن أحمد، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، ج3، ص523، نشر دار الكتاب العربی – بيروت، چاپ دوم.
3. سبط ابن جوزی، تذكرة الخواص، ص39. «و هذا نص صريح فی اثبات امامته و قبول طاعته»
4. خطيب بغدادی، أبوبكر أحمد بن علي بن ثابت بن أحمد بن مهدی، تاريخ بغداد، ج9، ص221. محقق: الدكتور بشار عواد معروف، نشر دارالغرب الإسلامی – بيروت، چاپ اول.