پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب _ کعبه پیش از ظهور اسلام در مکه، نزد یهودیان دارای منزلت و احترام بوده است. آنان همیشه افتخار می کردند که نیای بزرگ شان حضرت ابراهیم(علیه‌السلام)، کعبه را ساخته است.

پیش از اسلام، یهودیان همانند صابئان و مسیحیان برای کعبه احترام و عظمت قائل بودند و در آن حاضر شده و به نام دین ابراهیم(علیه‌السلام) خدا را عبادت می کردند. دو تمثال از حضرات ابراهیم و اسماعیل(علیهما‌السلام) در درون کعبه و در کنار بت های عرب وجود داشت.[1]

قبر حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) و حضرت اسحاق(علیه‌السلام) هم اکنون در الخلیل به سوی کعبه است. ممکن است کسی ادعا کند که آن قبرها به سوی بیت المقدس هستند نه بسوی کعبه؛ زیرا الخلیل در حد فاصل بیت المقدس و مکه است و در مقام ادعا هر دو جهت مساوی است. اما بدیهی است که آغاز تأسیس بنای بیت المقدس در زمان حضرت داود(علیه‌السلام) و تکمیل آن در زمان حضرت سلیمان(علیه‌السلام) بوده است یعنی حدود 1100 سال پس از حضرت ابراهیم(علیه‌السلام).

قبر حضرت دانیال نبی (که به نصّ تورات از اسرای یهود در بین النهرین بوده است و هنگامی که کوروش در حوالی 500 قبل از میلاد، بابل را فتح کرد، ایشان به همراه یهودیان به شوش آمده و در آن جا وفات کردند) رو به کعبه است، نه به طرف بیت المقدس.

همچنین قبر حضرت حبقوق نبی در تویسرکان ایران (که ایشان نیز مانند حضرت دانیال از اسیرانی بود که به ایران آمده است) رو به کعبه است و نه به طرف بیت المقدس. قبر این پیامبر در تویسرکان مورد تایید یهودیان و نیز مورد تایید واتیکان است. تصویر مجسمه وی هم ‌اکنون در موزه واتیکان وجود دارد و این تصویر از واتیکان ارسال شده و بر اطراف بقعه او نصب شده است.[2]

کعبه‌ معظمه و طواف آن هر چند برای یهودیان محترم بوده و قداست داشته است و آنان زمان حضور در مکه، طواف خانه خدا را انجام می دادند، اما در این که به قصد حج به مکه سفر کنند، جای تردید است. ازرقی در «اخبار مکه» می گوید: «زنان یهودی چون از کنار خانه خدا می گذشتند، کفش های خود را از پا بیرون می کردند و می گفتند: به وادی طوی نزدیک شده ایم.»[3]

شاید مراد آنان از این کلام، تشبيه قداست مکه به وادی طوای موسى(علیه‌السلام) بوده است که به او خطاب الهی رسید: «إِنِّی أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً؛ من پروردگار تو هستم پس کفش های خود را از پا در آور، تو اینک در وادی مقدس طوی هستی(طه، 12)»

این خبر از احوال یهودیان مکه، بیانگر آن است که اولاً آنان در نزدیکی مکه و کعبه سکونت داشته و به طور مکرر از آنجا عبور می کردند و ثانیاً این مکان برای آنان از قداست و احترام برخوردار بوده است.

پی نوشت:
[1]. محمد فريد وجدي، دائرة معارف القرن العشرين، بیروت: دارالمعرفه، الطبعه الثالثه، 1971، ج 8، ص 146- 147
[2]. نسترن جاذب، «زیارتگاه حضرت حبقوق نبی در تویسرکان»، سایت انجمن کلیمیان تهران
[3]. زیاد منی، جفرافیة التوراة، ریاض: الریس للکتب و النش، 1994، ص 58- 59