پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ کلمات نمی تواند بازگوی شخصیت بانویی شود که علاوه بر آنکه بزرگ یاور پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده، همسری شایسته برای حضرت و مادری نمونه برای حوراء انسیه یعنی فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) است. فقدان و رحلت ایشان در دهمین روز از ماه مبارک رمضان سال دهم بعثت، ضایعه‌ ای سنگین را به اسلام و مسلمانان وارد کرد و رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یکی از اولین مدافعان خود را از دست دادند.
مقام و ایمان بی‌نظیر ام المؤمنین خدیجه کبری (سلام‌الله‌علیها) سبب شد که تا سالها بعد از رحلت ایشان، فضائل و خصائص حضرتش از سوی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای همگان بیان شود. بعد از قرن‌ ها که از رحلت این بانوی فداکار می‌ گذرد، شنیدن فضائل ایشان به هر مسلمانی درس فداکاری و پایبندی به ایمان را می‌ آموزد. برترین فضائل حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها) این چهار فضیلت است:

اولین بانوی مسلمان
محدثین و مورخین شیعه و اهل سنت بر این باورند که اولین بانوی مسلمان، حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها)‌ بود. این فضیلت یکی از فضائل بی‌ نظیری است که خدای رحمان به این بانوی گرانقدر عنایت کرده است. ابن اثیر از علمای اهل سنت در کتاب خود در این باره می‌ نویسد: «علمای اسلام به اتفاق بر این باور هستند که اولین [بانوی] مسلمان، حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها) بوده است.»[1] این فضیلت به معنای آن است که حضرت خدیجه در حالی به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) ایمان آورده و اسلام را انتخاب کرده که دیگران در کفر و جهالت به سر می‌ بردند.

یکی از چهار بانوی بهشتی
احمد بن حنبل یکی از ائمه چهارگانه اهل سنت در کتاب خود روایتی را بیان کرده که بازگو کننده مقام این بانوی گرانقدر است. او در مسند خود از ابن عباس نقل می‌کند؛ «روزی رسول گرانقدر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با اصحاب خود نشسته بودند و در این هنگام حضرت با دست مباركشان چهار خط روی زمین كشيدند و فرمودند: آیا می‌دانيد اين چهار خطی كه كشيدم چيست؟ اصحاب خدمت حضرت عرض کردند: خدا و پيامبرش بهتر می‌دانند. رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: چهار نفر با فضيلت‌ترين زنان بهشت هستند. اولین آنان خديجه بنت خویلد و دومین نفرشان دخترم فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و سومین آنها  آسيه همسر فرعون و چهارمین‌شان مريم مادر عیسی مسیح است.»[2]

حامی و یاور پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)
با جستجو در منابع معتبر اهل سنت مشخص می‌شود، بارها رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به پشتیبانی‌ و یاری خود توسط ام المؤمنین خدیجه کبری (سلام‌الله‌علیها) اشاره کرده‌اند و از این بانوی آسمانی به نیکی یاد می‌کنند، تا جایی که اگر کسی از خدیجه غراء (سلام‌الله‌علیها) بدگویی می‌کرد، پیامبر رحمت (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به خشم می‌آمدند و چهره ‌ایشان برافروخته می‌شد.
احمد بن حنبل در کتابش به نقل از یکی از همسران پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌نویسد: «رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هرگاه به یاد خدیجه می‌افتادند، از ایشان به نیکی یاد می‌کردند. روزی حسادت بر من [یکی از همسران حضرت] چیره شد و گفتم: چه زیاد از آن پیر زن بی‌دندان یاد می‌کنید؟! همانا خداوند بهتر از او نصیب شما فرموده است. در این هنگام رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: خدای رحمان بهتر از خديجه به من همسری نداده است. زیرا او روزی به من ايمان آورد كه تمام مردم به من كفر می‌ورزيدند و روزی مرا تصديق كرد كه مردم مرا تكذيب می‌كردند و هنگامی که مردم مرا محروم داشتند، او با اموال خود مرا یاری کرد. خدای عالم تنها از خديجه کبری به من فرزند داده است و حال آنکه از سایر همسرانم به من فرزندی عنایت نفرمود.»[3]

عشق رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به حضرت خدیجه (علیهاالسلام)
قطعاً اولین بانوی مسلمان به خاطر حمایت‌ها و جان‌ نثاری‌‎ها و صبر بر مصائبی که در راه یاری رساندن به حضرت محمد مصطفی (صلی‌الله‌علیه‌وآله) متحمل  شده، از جانب خدای رحمان، شایسته مقام رفیع و برتری بر دیگر زنان و بانوان عالم هستی شده است.
اما عشق آسمانی و محبت قلبی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به حضرت خدیجه کبری (سلام‌الله‌علیها) بارها بر زبان حضرت جاری شده است و محدثین اهل سنت همانند علمای شیعه، به ثبت و ضبط آن احادیث والا پرداخته‌اند.
به عنوان نمونه حاکم نیشابوری، محدث مشهور اهل سنت در کتاب خود، تعبیری عجیب و بسیار زیبا از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در وصف ام‌المؤمنین خدیجه کبری (سلام‌الله‌علیها) را بیان کرده است. او می‌نویسد که حضرت فرمودند: «سپاس مخصوص خدایی است که اطعام کرد و لباس پوشاند و خدیجه را همسر من قرار داد و من عاشق او بودم.»[4]
در این روایت، رسول رحمت (صلی‌الله‌علیه‌‌وآله) از عشق و دلدادگی خود نسبت به ام المؤمنین حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها) سخن به میان آورده و به پاس وجود ایشان، حمد و سپاس پروردگار عالم را به جای می‌آورند.
همچنین مسلم نیشابوری در صحیح خود که نزد اهل سنت جایگاه با عظمتی دارد، بعد از ذکر روایتی در مورد اکرام بستگان حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها) توسط رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، در انتها به نقل از حضرت می‌نویسد که پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «خدای رحمان، محبت و عشق خدیجه را روزی من کرده است.»[5]
حضرت خدیجه علاوه بر آنکه برای رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) همسر نیکو و طاهره‌ای بود، اولین مدافع اسلام و یار و یاور در دورانی بود که حتی بستگان و نزدیکان ایشان یعنی همان قریش، حضرت را طرد کرده بودند و به دشمنی ایشان همت گمارده بودند.
رحلت این بانوی گرامی باعث شد پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یکی از مهم‌ترین پشتیبان‌های خود را از دست بدهند.

پی‌نوشت:
[1]. عز الدين ابن الأثير، الكامل فی التاريخ، ج1، ص655، دار الكتاب العربی، بيروت – لبنان، چاپ اول، 1417هـ. «اخْتَلَفَ الْعُلَمَاءُ ... خَلْقِ اللَّهِ إِسْلَامًا.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. احمد بن حنبل، مسند أحمد، ج4، ص409، ح2668، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421 هـ. «عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: خَطَّ رَسُولُ اللهِ ... وَمَرْيَمُ ابْنَةُ عِمْرَانَ".»
[3]. احمد بن حنبل، مسند أحمد، ج41، ص356، ح24864، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421 هـ. «عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ ... حَرَمَنِي أَوْلَادَ النِّسَاءِ ".»
[4]. حاكم نیشابوری، المستدرك على الصحيحين، ج3، ص201، ح4840، دار الكتب العلمية – بيروت، چاپ اول، 1411 هـ. «عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: ... وَكُنْتُ لَهَا عَاشِقًا.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. مسلم نيشابوری، صحيح مسلم، ج4، ص1888، رقم 2435، دار إحياء التراث العربی_ بيروت. «عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: ... إِنِّي قَدْ رُزِقْتُ حُبَّهَا.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.

محمدجواد مهریار