پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ همواره قدرت دین و نفوذ مذهب در بین مردم، مانعی محکم در برابر اهداف استعماری بوده است. اسلام و قوانین آن بزرگ‌ترین و اساسی‌ترین مانع و خطر برای منافع استعمار است و دشمنان از صدر اسلام به‌خوبی به این موضوع پی بردند که اسلام، بزرگ‌ترین مانع برای منافع آن‌هاست. لذا به‌عنوان مثال یهودیان از همان صدر اسلام تلاش زیادی برای تغییر دادن مسیر اسلام داشتند. کما اینکه توانستند در ادیان دیگری که مانع آن‌ها بودند تغییر ایجاد کنند و ادیان آن‌ها را به سمت و سویی ببرند که دین آن‌ها تعارضی با منافع و مصالح آن‌ها نداشته باشد.

دشمنان اسلام از ابزارهای مختلفی برای تغییر در اسلام استفاده کردند که یکی از این ابزارها، حمایت از تصوف و دراویش بوده است. فرقه‌های مختلف صوفیه در همه دوران‌ها از طرف حکومت‌های جور حمایت شده‌اند. کما اینکه برخی از محققین معتقدند وقتی خلفا توانستند با تشکیل سقیفه بنی ساعده ولایت و زعامت را از ائمه اطهار (علیهم السلام) بگیرند؛ ولی در مقابل معنویت امام (علیه السلام) درمانده شدند و نتوانستند اقدامی کنند، بهترین کار، ساخت جریان و شخصیت‌هایی بود که بتوان آن‌ها را از حیث معنوی جایگزین ائمه (علیهم السلام) کرد، لذا ولایتی را تعریف کردند که در عین تبعیت مردم از آن، با حکومت‌های وقت کاری نداشته باشد؛ یعنی اسلام منهای سیاست. ازاین‌رو بنی‌امیه ابتداً به تعریف تصوف و سپس اقدام به تقویت آن در مقابل عرفان و معنویت اهل‌بیت (علیهم السلام) پرداختند. البته امروز نیز حمایت جدی غرب از تصوف و فرقه‌های دیگر نشانگر نیاز غرب به این فرقه‌هاست. زیرا دشمنان اسلام به دنبال اسلامی هستند که سیاست در آن نقشی نداشته باشد و از این نظر، تصوف بهترین گزینه است. چراکه متصوفه در عمل و اندیشه، انزوا گزینی از اجتماع را ترویج می‌کنند و بدین‌وسیله از زیر بار مسئولیت‌های اجتماعی، سیاسی و عمل به وظایف خویش در برابر دیگر مسلمانان و مقابله با دشمنان اسلام شانه خالی می‌کنند و با ارائه چهره واژگونه از اسلام، عملاً هم‌سوی با دشمنان، به مقابله با کیان اسلام برخاسته‌اند.

البته دشمنان اسلام نیز به‌خوبی به این موضوع پی برده، چنانچه استفان شوارتز نویسنده و تحلیلگر غربی فاش می‌کند که بر اساس طرحی محرمانه که در پنتاگون بررسی شده است، یکی از هفت هدف دنیای غرب برای موفق شدن در دنیای اسلام، کمک به بازگشت تصوف به این جوامع است که به‌عنوان جایگزین و رقیبی برای اسلام رادیکال به شمار می‌رود؛ چراکه صوفی هیچ عقیده‌ای را غلط نمی‌شمارد و اختلاف مذاهب را اختلاف در رنگ و صورت می‌داند و صلح کل می‌طلبد.

از آنجاکه ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین دشمن غرب به شمار می‌آید، کشورهای غربی سعی زیادی در گسترش تصوف در ایران را دارند. چنانچه همین تحلیلگر غربی خصوصیات تصوف در ایران را بررسی کرده و دراین‌باره می‌گوید: «ایران به‌عنوان یکی از کانون‌های مهم صوفیه در جهان است، که بیشتر آثار صوفیه به زبان فارسی است و پلورالیسم و میانه‌روی تصوف چه‌بسا نقش تعیین کننده‌ای در دوره گذار جهان اسلام داشته باشد.» حالا منظور از دوره گذار چیست؟ یعنی دوره‌ای که ما بتوانیم بیداری اسلامی جهان اسلام را سمت و سویی بدهیم که برویم به سمت یک اسلام بی‌خاصیت، و اصطلاحاً اسلام رادیکال را ببریم به سمت یک اسلام استحاله شده. این یعنی همان بلایی که سر مسیحیت آوردند سر اسلام بیاورند، درحالی‌که اکثر محققین، پشمینه‌پوشی صوفیه را از زاهدان و راهبان مسیحی می‌دانند ولی برخی محققین منشأ اصلی آن را یهود معرفی کرده‌اند. زیرا معتقدند که حتی پشمینه‌پوشی راهبان مسیحی نیز از برنامه‌های یهود است که در مسیحیت وارد شد. چراکه یهودیان سعی کردند (پشمینه‌پوشی) را برای استمرار رهبانیت در آئین مسیح، همیشه حفظ کنند و چون در خمود (سست و خاموش) نگه‌داشتن مسیحیت نتایج خوبی برای یهود داشت، آن را به اسلام نیز انتقال دادند[1] تا بتوانند با ایجاد رهبانیت در مسلمانان، آن‌ها را در حالت انفعال نگه‌داشته و روحیه جهاد و مبارزه را از آن‌ها بگیرند. حتی برخی از محققین نه‌تنها پشمینه‌پوشی بلکه طرح‌ریزی و رخنه صوفیه در اسلام را برنامه زیرکانه یهود دانسته که موفق به اجرای آن شده‌اند.

پی‌نوشت:
[1]. وعیدی بهشهری، عباس، خرقه صوفیان، نشر راه نیکان، تهران، 1384، ص 51