پایگاه جامع فرق، ادیان و مذهب_ چشم‌زخم اصالتا وجود خارجی دارد و منابع اسلامی مطالبی در مورد چشم‌زخم آمده است. علامه طباطبایی در المیزان می‌نویسد: «چشم‌زخم نوعی از حسد نفسانی است که هنگام مشاهده چیزی که در نظر شور چشم، زیاد و تعجب‌انگیز است محقق می‌شود. خداوند متعال در قرآن به تاثير چشم‌زخم اشاره کرده و می‌فرمايد: «وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ * وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ. [قلم/51-52] محققاً آن‌ها که کافر شدند وقتی قرآن را شنيدند نزديک شد با چشم‌های خود تو را به زمين بيندازند و گفتند او ديوانه است (در حالی که اين حرف‌ها همه از شدت خشمشان بود) و قرآن چيزی جز ذکر الهی برای عالميان نيست.». حضرت علی (علیه‌السلام) در تفسير آيه‌ فوق فرمودند: «چشم زخم، حق است.»[1] نيز می‌فرمايد: «ان العين لتدخل الرجل القبر و تدخل الجمل القدر[2] چشم زخم؛ مرد سالم را در قبر و شتر سالم را در ديگ می‌کند.»
در موضوع چشم زخم قضيه از اين قرار است که بعضی از روح‌ها در عين تنگ‌نظری، در تمرکز روی موضوعی رشد کرده‌اند، همان‌طور که بعضی از روح‌ها در عين وسعت، در تمرکز روی موضوعی رشد کرده‌اند. 

راه‌های مقابله با چشم‌زخم‌ها:

1. اولین راه مقابله پیش‌گیری است؛ به همين جهت به ما فرموده‌اند امکانات خود را خيلی به نمايش نگذاريد. « واستر  ذهبك و ذهابك و مذهبك.[3] پنهان کنید درآمد، مخارج و باورهایتان را.»

2. دومین راه‌کار مقابله، ارتباط با افرادی که دارای روح‌های بزرگ هستند. اين‌که می‌فرمايند: نگاه به صورت مقدس اميرالمومنين (عليه‌السلام) ثواب دارد، به جهت بهره‌مندی از روح متعالی آن حضرت است . چون روحی که پشت اين صورت قرار دارد آن قدر با برکت و نسبت به بقيه دلسوز و مهربان می‌باشد که انسان با نظر به آن حضرت از آن روح متاثر می‌شود . يا اين‌که می‌گويند به ديدن ارحام برويد تا روحتان تغذيه شود، چون ارحام نظر لطف به ما می‌کنند و روحمان وسعت می‌يابد. ائمه (عليهم‌السلام) که جای خود دارد، حتی علمايی که خود زحمت کشيده‌اند می‌توانند آن‌چنان روح انسان را تحت تاثير قرار دهند که ميل او تغيير کند.

3. بندگی و روحیه عدم تأثیر پذیری از چشم زخم دیگران؛ در مورد ميدان عمل انسانی که قدرت چشم زخم‌زدن دارد موضوع بر همان اساسی است که خداوند در مورد ساحران فرمود که : « وَمَا هُمْ بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ.[بقره/102]  آن‌ها نمی‌توانند به احدی ضرر برسانند مگر به اذن خدا.» همان طور که شما از ديگر عوامل ممکن است به اذن الهی ضربه بخوريد، چشم زخم هم از آن عوامل است، زمينه‌ی تاثير در شما بايد فراهم باشد. مثل سرماخوردگی که زمينه‌ی تاثير ويروس آن در شما بايد باشد، و يا مثل فريب خوردن از افراد که با تحريک خيال انسان را فريب می‌دهند. ريشه‌ی تمام اين تاثيرات، در تاثيرپذيری روح در خود انسان است.
پس جدايی از شيطان و نيروهای شيطانی با پناه بردن به خدا ممکن است.

4. خواندن سوره‌های (ناس) و (فلق). ساده‌ترین دستور برای رفع چشم زخم خواندن سوره ناس و فلق است.
5. خواندن آیه الکرسی.
6. خواندن آیه (وَ إِنْ یَکادُ الَّذِینَ کَفَرُوا...).
7. خواندن و همراه داشتن حرز امام جواد (علیه‌السلام).
8. گفتن ذکرهای «ماشاءاللَّه» و «لاحول ولا قوة الا باللَّه العلی العظیم».
9. از دیگر روش‌هایی که قرآن در همین آیه بدان اشاره می‌کند پرهیز از کسانی است که دارای این قدرت هستند و نیز استفاده از شیوه‌هایی است که زمینه‌های چشم زخم را فراهم نمی‌آورد. ظاهر نشدن در برابر شور چشمان یکی از این راه‌هاست.
نکته: اسفند دود کردن و استفاده از مهره‌های آبی برای دور کردن چشم زخم مبنای روایی ندارند، این موضوعات توسط مردم به بحث اضافه شده است. منابع :

پی‌نوشت:

[1]. نهج البلاغه؛ کلمات قصار، جمله 400.
[2]. شرح فارسی شهاب الأخبار(کلمات قصار پیامبر خاتم ص)، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، ص: 365.
[3]. جمله مشهور که روایت نیست.