پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ غفار عباسی معروف به استاد غفاری، یکی از مدعیان عرفان است که در کسوت روحانیت و استاد اخلاق فرقه‌ای را در قم تاسیس کرده است. غفار عباسی پس از اعتراضات علما و روحانیت به انحرافات و بدعت‌هایی که وی ترویج می‌دهد، مدتی را به حاشیه‌نشینی پرداخت. اما اخیرا وی فعالیت‌های خود را از سرگرفته و حتی با حمایت از یکی از کاندیدادها در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و همچنین بازدید از ستاد مردمی ایشان در قم، تلاش کرد دوباره به متن پیشین بازگردد. به همین دلیل در این یادداشت به بررسی آراء و افکار وی می‌پردازیم.

غفار عباسی معتقد است که سالک الی الله می‌تواند تمامی کمالات معنوی ائمه اطهار و رسول‌الله (علیهم‌السلام) را به دست آورده و تصریح می‌کند که شما می‌توانید عین رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) شوید، نه یک ذره کمتر و نه یک ذره بیشتر. او همچنین بر این باور است که مقام شیعیان از یاران برگزیده و خاص رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آلیه‌و‌سلم)، نظیر سلمان و انبیاء اولوالعزم (علی‌نبیناوعلیه‌السلام) هم بالاتر است. او با استناد به روایات طینت، که شیعه را خلق شده از طینت اهل البیت (علیهم‌السلام) معرفی می‌کنند، به این باور رسیده است که شیعیان، هم‌سرشت و هم‌رتبه با اهل البیت (علیهم‌السلام) هستند و به همۀ مقامات معنوی آن‌ها می‌رسند و تنها در مقامات ظاهری، نظیر امامت مؤمنین متفاوت می‌شوند.

«مقام محمود» حد وسط یکی از استدلال‌های غفار عباسی برای هم‌رتبه دانستن شیعیان با اهل البیت (علیهم‌السلام) است؛ زیرا مقام محمود مقام رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آلیه‌و‌سلم) است (استناد به آیه شریفه «وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَىٰ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا [اسراء: ۷۹] و بعضی از شب را به خواندن قرآن (در نماز) بیدار و متهجّد باش، که نماز شب خاص توست، باشد که خدایت تو را به مقام محمود (شفاعت کبری) مبعوث گرداند.» و در زیارت عاشورا می‌گوییم «وَأسئلُهُ أن یُبلِّغَنِی المقامَ المَحمودَ لکُم عندَ اللهِ. و از او می‎‌خواهم كه مرا برساند به مقام ستوده‌‏اى كه براى شما نزد خداست». از این رو می‌گوید: چون سلمان نتوانست حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) و امام حسین (علیه‌السلام) را درک کند، پس شیعه نیست و چون شیعه نیست، پس، از باقی مانده طینت اهل البیت (علیهم‌السلام) خلق نشده، پس، نمی‌تواند به مقام شیعیان برسد! پس، شما که شیعه هستید، بالاتر از سلمانید و در نهایت این عبارت را در جمع مریدان خود به کار می‌برد که «سلمان در مقابل شما هیچ است»!

غفار عباسی در جای دیگری می‌گوید: «اگر کسی به زیارت حضرت امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) برود، گویا به زیارت اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) می‌رود… خیلی از انبیاء مانند حضرت ابراهیم (علی‌نبیناوعلیه‌السلام) باید بیایند و در محضر امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) زانو بزنند! البته او این برداشت از نسبت امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) و حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) را به آیت‏‌الله سعادت‌پرور (رحمه‌الله‌علیه) نسبت می‌دهد. البته دفتر حفظ، تنظیم و نشر آثار آیت‏‌الله سعادت‌پرور (رحمه‌الله‌علیه) با انتشار بیانیه‌‌ای، انتساب این مطلب به ایشان را مردود اعلام کرد.

 حضرت آیت‏‌الله سیفی مازندرانی (حفظه‌الله) نیز در نقد و ردّ این دیدگاه غلوآمیز نسبت به مقام شیعه چنین نوشته‌اند: «آنچه از روایات قطعیۀ اهل البیت (علیهم‌السلام) برمی‌آید این است که: مقام عصمت و علم غیب و تسدید در بیان احکام و عقائد دین توسط روح (موجود روحانی برتر از ملائکه)، و حجیت رؤیا و برخی ویژگی‌های دیگر مخصوص به اهل البیت (علیهم‌السلام) است و هیچ عالم ربانی و فقیه صمدانی را به این مقامات راهی نیست. روایات متواتر دلالت بر اختصاص این مقامات به ائمه معصومین (علیهم‌السلام) دارد که در کتاب اصول کافی، و بصائر الدرجات، و سایر کتب حدیث آمده است؛ مثل:
۱. نصوص داله بر تفسیر الراسخین فی العلم بخصوص اهل البیت (علیهم‌السلام) (الکافی، ط اسلامیة: ج ۱، ص ۲۱۳).
۲. نصوصی که دلالت بر این مضمون دارند که: «نحن اهل البیت (علیهم‌السلام) لا یقاس بنا أحدٌ» (عیون أخبار الرضا: ج۲، ص ۶۶/ معانی الأخبار: ص ۱۷۹/ علل الشرایع: ج۱، ص ۱۷۷).
۳. روایات دال بر این معنا که: «علم آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آلیه‌و‌سلم) سرٌّ مستسر» (بصائر الدرجات: ص۴۴).
۴. روایاتی که دلالت دارند بر این‌که: «أنّ رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آلیه‌و‌سلم) قال: إنّ الله أعطی الأئمة فهمی و علمی» (بصائر الدرجات: ص۷۲).
۵. روایاتی که دلالت دارند بر اینکه: «أنّ الأئمة (علیهم‌السلام) معدن العلم و شجرة النبوة و مفاتیح الحکمة و موضع الرسالة و مختلف الملائکة» (بصائر الدرجات: ص۸۶).
۶. روایاتی که دلالت دارند بر اینکه: «أنّ الأئمة (علیهم‌السلام) حجة الله باب الله و ولاة أمر الله و وجه الذی یؤتی منه و جنب الله و عین الله و خزنة علمه جل جلاله» (بصائر الدرجات: ص۹۲).
۷. روایاتی که دلالت دارند بر اینکه: «ما خصّ الله به الأئمة (علیهم‌السلام) من آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آلیه‌و‌سلم) من ولایة اُولی العزم لهم فی المیثاق» (بصائر الدرجات: ص۱۰۴ – ۱۰۹ و ۱۶۸).
۸. روایاتی که دلالت دارد بر اینکه: «علم الأئمة (علیهم‌السلام) بما فی السماوات و الأرض و الجنة و النار و ما کان هو کائن الی یوم القیامة» (بصائر الدرجات: ص۱۷۹- ۱۸۲).
۹. روایاتی که دلالت دارند بر اینکه: «عند الأئمة (علیهم‌السلام) دیوان شیعتهم الذی فیه أسماؤهم و أسماء آبائهم و عندهم الصحیفة التی فیها أسماء أهل الجنة و أسماء أهل النار» (بصائر الدرجات: ص۲۳۲ و ص۲۵۳).
۱۰. روایاتی که دلالت دارند بر اینکه: «عند الأئمة (علیهم‌السلام) اسم الله الأعظم الذی إذا سألوا الله به اُجیبوا» (بصائر الدرجات: ص۲۸۰ – ۲۸۹).
و نیز بسیاری از روایات فوق حد تواتر که دلالت بر اختصاص مقامات معنوی و ملکوتی بسیاری به أئمه معصومین (علیهم‌السلام) دارد.

مجموعۀ این نصوص که طوائف بسیاری از نصوص متواتره را تشکیل می‌دهد، اثبات می‌کند که عقیدهٔ اختصاص این مقامات به حضرات معصومین (علیهم‌السلام)، از ضروریات مذهب و منکر آن خارج از مذهب است. و علاوه بر این، این عقیده مورد اتفاق أجلهٔ اصحاب امامیه (قدماء و متأخرین) می‌باشد که ما در جلدهای مختلف کتاب: «البراهین الواضحة» بسیاری از آن‌ها را مورد تحقیق قرار داده‌‏ایم. ناگفته نماند که روایاتی متشابه مخالفت با مدالیل این روایات فوق حد تواتر دارد که تشخیص محمل صحیح و توجیه فنی آن به عهدهٔ فقیه در روایات اهل بیت (علیهم‌السلام) می‌باشد و بر غیر فقیه جائز نیست که به ظواهر ابتدائی برخی از این دسته روایات ملتزم شود.»[1]
در مجموع به نظر می‌رسد که برداشت غفار عباسی دربارۀ مقام شیعه، که تأکید بر آن یکی از جاذبه‌های شورانگیز جلسات اوست، مورد تأیید نیست و باور به آن، انکار ضروریات مذهب تشیع است.

پی‌نوشت:

[1]. خبرگزاری بهداشت معنوی.