پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بزرگ نمایی کردن یا قدیس ساختن از افراد، در رابطه‌های مرید و مرادی امری کاملاً رایج است که در فرقه‌های صوفیه هم که بر مبنای مرید بازی است این امر کاملاً مشهود است. در فرقه صوفیه گنابادی توصیف و معرفی قطب، همواره با کلمات غلوآمیز همراه بوده است. چراکه معرفی اقطاب و بزرگان فرقه با الفاظ و تعابیر سنگین ازجمله راه‌های تقدس بخشی به بزرگان فرقه است. به‌عنوان مثال برای معرفی یک قطب می‌گویند: «"الهادی الی الشریعة و الطریقة صاحب الصدرالصافی و القلب الوافی المنتهی فی الفقر و الفنا مرضی اولیاء الله" یا "باقر علوم اولاد آدم" یا "المؤید بالتأییدات الربانیه و مبین الاسرار الالهیه"» استفاده می‌کنند که در واقع مصداق واقعی آن‌ها نه قطب دراویش بلکه ائمه اطهار (علیهم السلام) هستند.

دراویش گنابادی با استفاه از همین الفاظ سنگین زیارت نامه‌ای از تمام اقطاب و بزرگان صوفیه درست کردند و در مجالس صبح جمعه دراویش گنابادی قرائت می‌شود که در راستای همان قداست بخشی به اقطاب است. درحالی که دین مبین اسلام مخالف تقدس بخشی به افراد است، چراکه مفاسد زیادی به همراه دارد. یکی از مفاسد آن غلوگویی مریدان در حق اقطاب و بزرگان خود است و به تبع آن گرفتار شدن در وادی شرک است که متاسفانه جدیداً شاهد آن هستیم که دراویش گنابادی، جملات غلوآمیز و مشرکانه در مورد برخی از اقطاب صوفیه بکار می‌برند و شهادت به الوهیت برخی از اقطاب می‌دهند.

درحالی که خداوند متعال در قرآن کریم برای جلوگیری از تقدس بخشی افراطی به افراد، در معرفی پیامبر عظیم الشأن اسلام (صلی الله علیه و آله) وی را اسوه حسنه معرفی فرموده است و نقش الگوی انسانی وی را برجسته نموده و برای جلوگیری از هرگونه افراط غالیان و تفریط کوته‌بینان در حق شخص نبی، از زبان خود پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ یوحَی إِلَی... [فصلت/۶] بگو:‌ من فقط و فقط انسانی مثل شما هستم، و به من وحی می‌شود…»

امام علی (علیه السلام) شرک را از نظر قرآن بر چهار قسم زبانی، عملی، شرک زنا و شرک ریا دانسته است. او برای اثبات شرک زبانی به آیه «لَّقَدْ کفَرَ الَّذِینَ قَآلُواْ إِنَّ اللَّـهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیمَ؛ [مائده/ 17] آنان که گفتند: خدا، همان مسیح بن مریم است بطور مسلّم کافر شدند.» و برای اثبات شرک عملی به آیات «وَمَا یؤْمِنُ أَکثَرُهُمْ بِاللَّـهِ إِلا وَهُمْ مُشْرِکونَ» [سوره یوسف/ ۱۰۶] و «اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّـهِ [سوره توبه / ۳۱] آنان دانشمندان و راهبان خویش را معبودهایی در برابر خدا قرار دادند» و برای اثبات شرک زنا به آیه «وَ شارِکهُمْ فِی الأَمْوالِ وَالأَوْلادِ [سوره اسراء / ۶۴] و در ثروت و فرزندانشان شرکت جوی» و برای اثبات شرک ریا به آیه «فَمَن کانَ یرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لایشْرِکْ بِعِبادةِ رَبِّهِ أَحَدا [سوره کهف/ ۱۱۰] پس هر که به لقای پروردگارش امید دارد، باید کاری شایسته انجام دهد، و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نکند.» استناد کرده است. [1]

طبق این فرموده امام علی (علیه السلام) مریدان افراطی که سخنان شرک آمیزی در مورد اقطاب خویش بکار می‌برند دچار شرک زبانی و عملی شده‌اند که مؤید آن نیز آیات قرآن کریم است. از این‌رو مشخص می‌شود که تقدس بخشی به افراد با زیارت نامه خوانی‌ها و یا خطاب قرار دادن آن‌ها با الفاظ و کلمات سنگین که کمتر مریدی متوجه مفهوم و معانی آن می‌شود موجبات انحراف و فساد در عقیده مریدان و حتی شرک و کفر آن‌ها خواهد شد.

پی‌نوشت:
[1]. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار،، نشر داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ۱۴۰۳ ق، ج ۹۰، ص ۶۱ – ۶۲