زیارت عملی است عبادی، به معنای حضور در پیشگاه پیشوایان دینی یا نزد قبور آنان، یا دیدار از مکانی مقدس یا محترم، برای اظهار ارادت و احترام و کسب فیض معنوی.
«حنفیه» می‌گویند: زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، از برترین مستحبات است، بلکه نزدیک به درجه واجبات است؛ همچنین بر استحباب زیارت پیامبر اسلام، از «مالکیه» و «حنابله» نیز نص وجود دارد؛ سبکی، اجماع علما را در این مسئله، در کتابش، شفاء السقام، آورده است.[1]
سبکی، از علمای اهل سنت، در جمع‌بندی کلمات مذاهب فقهی اهل سنت درباره زیارت این‌گونه می‌گوید: «خلاصه نظر مالکی‌ها این است که با این‌که زیارت مستحب است،[2] ولی طبق عادت مالکی‌ها در سد ذرایع[3] آنان زیارت زیاد را مکروه دانسته‌اند، چون زیارت زیاد به مشکلاتی منتهی می‌شود، و مذاهب سه‌گانه فقهی دیگر (حنفیه، شافعیه وحنبلیه) معتقد به مستحب بودن زیارت هستند و زیاد زیارت کردن را نیز مستحب می‌دانند؛ چون زیاد انجام دادن کار خیر، کار خوبی است.»[4]
سمهودی از قول نووی در کتاب «الاذکار المنتخبة من کلام سید الابرار» در باب (زیارة القبور من الاذکار) بیان می‌کند که زیارت بسیار مستحب است و ایستادن نزد قبر افراد نیکوکار و اهل فضل زیاد شود.[5]

پی‌نوشت:

[1]. «استحباب زیارت پیامبر در نظر احناف، مالکیان و حنابله»
[2]. همان‌گونه که از مالک بن انس در مورد زیارت پیامبر نقل شده است:
«مناظره مالک بن انس و منصور دوانیقی، در مورد حرمت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)»
[3]. سد ذرایع، یک قاعده اصولی است (که اولین نفر، مالک بن انس آن را مطرح کرد و پس از وی این اعتقاد به عنوان منبع اجتهاد گسترش یافت) که به این معنا است که باید از هر کاری که به حسب عادت، منجر به مفسده‌ای می‌گردد، جلوگیری کرد. (یعنی اگر چیزی حرام نیست، ولی با انجام دادن آن، یا تکرار آن حرام‌های دیگری صورت می‌پذیرد، از ابتدا، آن عمل غیر حرام، حرام اعلام شود.)
[4]. وفاء الوفا، سمهودی، ج5، ص113. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. همان.