أبونصر محمد بن عبدالله الإمام، از شيوخ سلفی يمن، در کتابی که به‌طور مفصل در زمینه ازدواج بین انسان و جن نوشته، خود به حرمت ازدواج انسان و جن متمایل شده است؛ وی معتقد است که این اتفاق در عصر سلف صالح صورت نگرفته است، ولی وقوع آن برای وی محرز شده است، که قول بسیاری از عالمان اهل سنت نیز هست.[1]
در یکی از مباحث کتاب می‌گوید عقل سلیم این ازدواج را نمی‌پذیرد؛ وی کلام قرطبی در تفسیرش از قول ماوردی را مطرح می‌کند و می‌گوید: این‌که مادر بلقیس از جن باشد، عقلانی نیست، چون جنس انسان و جن متباین و طبع و حسشان مختلف است.[2]
اما این اشکال را ارمی شافعی در «تفسير حدائق الروح والريحان» ذیل آیه 72 سوره نحل، پاسخ داده است که درست است که آنان از آتش خلق شده‌اند، ولی بر عنصر آتش باقی نمی‌مانند، بلکه به‌وسیله خوردن و آشامیدن و زاییدن و ... استحاله شده، همان‌طور که بنی‌آدم از عنصر خاک بودنشان به همین دلیل استحاله شده‌اند. پدر جن از آتش خلق شده، همان‌طور که پدر انسان (حضرت آدم) از خاک آفریده شد.[3]
محمد بن عبدالله الإمام از قول آلوسی هم در غیرعاقلانه بودن ازدواج جن و انس، این‌گونه بیان می‌کند که ای کاش می‌دانستم (هنگامی‌که زن جنی با مرد انسی ازدواج کرد و حامله شد) آیا آن زن بر لطافت اجنه باقی می‌ماند و دیده نمی‌شود، و جنین او به صورت انسان قابل مشاهده است و دیده می‌شود؛ یا این‌که جنین مانند جن در زمان حاملگی دیده نمی‌شود و پس از زایمان به شکل انسان، قابل رؤیت می‌شود؛ یا این‌که زن جنی مانند زن انسی، در زمان حاملگی، جنین را در رحم می‌پروراند و جنین از او تغذیه می‌کند و رشد می‌یابد و ... که همه این حالت‌ها قابل تصور است و دور از ذهن نیست.[4]
وی از البانی هم نقل می‌کند که ازدواج بین جن و انسان از لحاظ عقلی محال نیست ولی آن را درک نکرده است و بعید می‌شمارد؛ پس اعتقاد به آن نص صحیح و صریح می‌طلبد.[5]
سپس در جمع‌بندی می‌گوید: عقل منکر این ازدواج است؛ زیرا جن دشمن انسان است و به او حمله می‌کند؛ پس چگونه مسلمان با کسی‌که به او حمله می‌کند، معامله می‌کند؟ پس چگونه است رفتار با کسی‌که به‌طور مستمر دشمنی می‌کند؟ آیا انسان نمی‌بیند که ناگهان زن جنی از او طلب ازدواج می‌کند، در حالی‌که هیچ شناختی از قبل نداشته‌اند؟ چگونه معقول است درستی ازدواج بین مرد انسی و زن جنی، در حالی‌که مرد روی زنش هیچ تسلطی ندارد؟ هم‌چنین در صورت دشمنی با انسان، او را می‌زند، به قتل می‌رساند و ...؛ پس چه کسی حق مرد را از جن می‌شتاند؟ این‌ها اموری است که بعید بودن این ازدواج و غیر عقلانی بودن آن را ثابت می‌کند.[6]

پی‌نوشت:

[1]. «آیا ازدواج بین انسان و جن صورت پذیرفته است؟»
[2]. «قال القرطبي في "الجامع لأحكام القرآن" (13/141): قال الماوردي: والقول بأن أم بلقيس جنية مستنكر من العقول لتباين الجنسين واختلاف الطبعين وتفارق الحسَّين".» الجامع لأحكام القرآن (تفسير قرطبی)، محمد بن أحمد أنصاری قرطبی، ج13، ص213؛ البرهان على تحريم التناكح بين الإنس والجان، أبونصر محمد بن عبدالله الإمام، ص11. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. تفسير حدائق الروح والريحان في روابي علوم القرآن، ارمی علوی هرری شافعی، ج15، ص302. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4] « وقال الآلوسي في "روح المعاني" (19/189): ثم ليت شعري إذا حملت الجنية من الإنسي هل تبقى على لطافتها، فلا تُرى، والحمل على كثافة قيُرى أو يكون الحمل لطيفا مثلها قلا يُرَيان، فإذا تم أمره تكثف وظهر كسائر بني آدم أو تكون متشكلة بشكل نساء بني آدم ما دام الحمل في بطنها وهو فيه يتغذى وينمو بما يصل إليه من غذائها وكل من الشقوق لا يخلو عن استبعاد كما لا يخفى".» روح المعانی، آلوسی، ج19، ص189؛ البرهان على تحريم التناكح بين الإنس والجان، أبونصر محمد بن عبدالله الإمام، ص11. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. «وقال الألباني رحمه الله وهو يتحدث عن هذا النكاح: نعم العقل لا يحيله، ولكنه أيضا لا يدركه، بل إنه يستبعده كما تقدم، فالإيمان به يتطلب نصا صحيحا صريحا.» السلسلة الاحادیث الضعیفة، البانی، ج12، ص610؛ البرهان على تحريم التناكح بين الإنس والجان، أبونصر محمد بن عبدالله الإمام، ص11. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[6]. «قلت: والعقل يستنكر هذا الزواج أيضاً لأنه اعتداء على الإنسي، فكيف يسعد المسلم بمعاملة من اعتدى عليه، فكيف بمن استمر في معاداته. ألا ترى أن الإنسي يفاجأ بجنية تطالبه بالزواج بها ليس له أي معرفة مسبقة بها.
وكيف يعقل صلاح هذا الزواج والمرأة الجنية ليست تحت تصرف زوجها الإنسي؟
وأيضا لو اعتدت على الإنسي بضرب أو قتل أو غيره فمن يأخذ حق زوجها منها؟
أمور ما لها إلا البعد عن هذا الزواج.» البرهان على تحريم التناكح بين الإنس والجان، أبونصر محمد بن عبدالله الإمام، ص11. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.

مهدی منصورسمائی