پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ خواب و رؤیا یکی از اقسام سهو و غفلت است؛ یعنی از نگرش شرعی و عقلی، انسان خفته فاقد علم و اختیار است. بطوری که اگر نمازش قضاء شود، گناه نکرده است. البته رؤیای انبیاء و اوصیاء از این حکم مطلق خارج است؛ چنان‌که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) خطاب به اصحابش فرمود: «من اعمال شما را در خواب می‌بینم، همان‌طور که در بیداری می‌بینم؛ و چشمان من بخواب می‌روند ولی قلبم نمی‌خوابد!»[1] پس به غیر از خواب انبیاء و اوصیاء (علیهم‌السلام)، خواب مردم چه مومن و چه فاسق، هرگز حجیت شرعی ندارد.

یکی از اتباع احمد بصری (مدعی یمانی) در صفحه اینستاگرام (نقد احمدالحسن) پیام داد: «ما در رؤیای حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) داریم که آن را تصدیق کرده و فرزند خود را به قربان‌گاه برد، آیا شما آیات را منکر می‌شوید؟» جواب دادم: «با پژوهش در روایات اهل‌بیت دانسته می‌شود که برای انبیاء دو راه وحی وجود دارد؛ یکی وحی حضوری (بواسطه دیدار با فرشته) و دیگر وحی در خواب. همانطور که امیرمومنین (علیه‌السلام) می‌فرماید: «رؤیای پیامبران (علیهم‌السلام)، همان وحی است.»[2] از این‌رو بین رؤیای پیامبران(علیهم‌السلام) با خواب مردم فرق است. اما به صورت کلی رؤیا فی نفسه نه برای پیامبران (علیهم‌السلام) و نه دیگران حجت نیست؛ بلکه آن وحی و نزول ملائکه که در عالم رؤیا تنها بر پیامبران (علیهم‌السلام) می‌آید، حجیت دارد؛ یعنی خواب و رؤیای انبیاء به خودی خود منبع تشریع نیست؛ بلکه وحی موجود در رؤیا مصدر است.»

گفت: « یعنی هیچ کس نمی‌تواند رؤیای صادقه ببیند؟ آیا شما منکر رؤیای صادقه می‌شوید؟» در پاسخ گفتم: «خیر. اساس صحبت ما روی صادقه با کاذبه بودن یا وجود آن‌ها نیست. بلکه روی حجیت رؤیاست؛ یعنی رؤیا اعم از صادقه یا کاذبه حجیت ندارد؛ وگرنه نیاز به گفتن وحی بودن رؤیای انبیاء نبود، همین‌که معصوم (علیه‌السلام) بفرماید: «رؤیای پیامبران راست است.» کافی است. لذا تاکید ما بر وحی بودن رؤیای آن‌هاست و نه صرفا راست بودن. چرا که خواب یکی از راه‌های پیوندشان به وحی است. و انسان غیر معصوم نه در بیداری و نه در خواب پیوندی با وحی ندارد.»[3]

پی‌نوشت:

[1]. اختیار معرفة الرجال، شیخ طوسی، موسسه آل البیت (علیهم‌السلام)، ج1، ص 124.
[2]. امالی، شیخ طوسی، نشر دارالثقافة، 1414 ه ق، ص 338.
[3]. فرقه احمد اسماعیل در بوته نمود و نقد، اکبر بیرامی، بی‌تا ، بی‌جا، ص 203.