قرآن از مسلمانان خواسته است علاوه بر پذیرش صلح، با کفاری که با دین خدا سر جنگ ندارند، به احسان و نیکی رفتار کنند و بالاتر از آن در روابط اجتماعی عدالت را در حق آنان رعایت کنند: «لا ینْهاکمُ اللَّهُ عَنِ الَّذینَ لَمْ یقاتِلُوکمْ فِی الدِّینِ وَ لَمْ یخْرِجُوکمْ مِنْ دِیارِکمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیهِمْ إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْمُقْسِطین.[ممتحنه/8] خدا شما را از نیکی‌کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی‌که در راه دین با شما پیکار نکردند و از خانه و دیارتان بیرون نراندند نهی نمی‌کند؛ چرا که خداوند عدالت‌پیشگان را دوست دارد»!
چنان‌چه مشاهده می‌کنید این آیه، مسلمانان را مأمور به نیکی و رعایت عدالت در برابر کفاری کرده که با آن‌ها در مسائل دینی سر جنگ ندارند. این فرمانی است عمومی و اختصاصی به کفار و مشرکان زمان رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یا کفار جزیرة‌العرب ندارد، بلکه چنان‌چه طبری، مفسر بزرگ اهل سنت، گفته این فرمان در حکم نقشه راهی است برای مسلمانان تا این‌که در برابر تمامی ملل و ادیان، بنا را بر نیکی، ارتباط‌‌گیری و عدالت‌ورزی قرار دهند و کسی حق ندارد این دستور را به بعضی از طوایف اختصاص دهد.[1]

هم‌چنین، قرآن می‌فرماید: «لا یجْرِمَنَّکمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلی أَلاَّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوی.[مائده/8] هرگز دشمنی با گروهی شما را بر آن ندارد که عدالت نکنید؛ عدالت کنید که آن به تقوا نزدیک‌تر است.» طبرانی ذیل این آیه نوشته است: «این آیه می‌گوید نباید عداوت و دشمنی با کفار و از باب تلافی ظلم‌هایی که قبلاً روا داشته‌اند، شما را به وادی ترک عدالت در مواجهه با آنان بکشاند.»[2]

پی‌نوشت:

[1]. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج28، ص43
[2]. طبرانی، سلیمان ابن احمد، التفسیر الکبیر، ج2، ص336.