تاریخچه قاعده من لم یکفر

  • 1397/02/12 - 00:34
سلفیان جهادی و جریانات تندرو تکفیری با استناد به قاعده‌ای از متون دینی به نوعی افراط در تکفیر اقدام کرده‌اند و آن قاعده من لم یکفرالکافر است. طبق این قاعده هر کس کافری را کافر نداند، علی‌رغم اعتقاد خود به اسلام کافر می‎شود. از ادله آنان در اثبات این قاعده، تمسک به منابع تاریخی است که با دقت در این اسناد معلوم می‌شود ادعاهای ایشان درست نیست.

ابوحسین اللیبی، از سلفیان جهادی، کاربرد قاعده «من لم یکفر الکافر» را به دوره معتزله برمی‌گرداند؛ وی معتقد است که معتزله از چنین قاعده‌ای برای تکفیر یکدیگر و مخالفین خود استفاده کرده‌اند. أبوحسين الملطی، صاحب کتاب «التنبيه و الرد على أهل الأهواء و البدع» به همین مطلب اشاره می‌کند و می‌نویسد:
«آن‌چه که به واسطه آن معتزله بغداد، معتزله بصره را تکفیر می‌کردند، مساله شاک (شک کننده) و شاک در شاک است، یعنی کسی‌که در کفر شخص دیگری -که این شخص نیز در کفر شخص ثالثی شک داشته باشد- شک نماید، کافر خواهد شد و معنای آن این است که معتزله و همه اهل قبله بدون اختلاف معتقدند که هر کس در کفر کافری شک کند، خود نیز کافر می‌شود، زیرا کسی‌که در کفر شک کند، اساساً ایمان ندارد، زیرا قدرت تشخیص کفر از ایمان را ندارد، فلذا در این مساله هیج شکی وجود ندارد»[1]
این در حالی  است که خود نویسنده در همان صفحه، اشاره دارد که این موضوع اجماعی نیست، بلکه معتزله در بغداد با معتزله در بصره تفاوت رای دارند. «در حالی‌که معتزله بصره معتقدند تنها شخص اول (شاک اول) کافر است و شاک دوم تا بی‌نهایت فاسق شمرده می‌شود.»[2]

پی‌نوشت:

[1]. ابن عبدالرحمن الملطی، التنبيه و الرد على أهل الأهواء و البدع، ص33، بی‌تا، بی‌نا.
[2]. همان، ص33.

تنظیم و تدوین

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.