ضرر؛ توجیه‌کننده تن دادن به ظلم

  • 1396/12/19 - 10:23
محمد بن عبدالوهاب ضرر را به عنوان دستاویزی برای حرام بودن خروج بر حاکم غالب مطرح می‌کند و به دلیل نظم و امنیت، سرسپردگی در مقابل حاکم را لازم می‌داند. درحالیکه ضرر تنها وجوب مبارزه علیه حاکم را برداشته و بر مساله وجوب اطاعت از حاکم و حرمت خروج بر وی دلالت ندارد.

وهابیت با استناد به کتب حدیثی، حکومت حاکمانی که با ظلم و زور این منصب را تصرف کرده‌اند، پذیرفته و این امر را بر مردم نیز تحمیل می‌کنند. یکی از احادیث مورد استناد ایشان در کتاب صحیح مسلم نقل شده است. او می‌نویسد: «هر کسی از اطاعت حاکم خارج شود و در همین حال بمیرد، به مرگ جاهلی از دنیا رفته است.»[1] طلال با تکیه بر این روایت می‌گوید که برخی از این روایت، حکومت قهری و با زور حاکم را پذیرفته‌اند.[2]

محمد بن عبدالوهاب با اتکا بر این‌گونه احادیث بیان می‌کند: «اگر کسی بر شهری یا کشوری با زور و غلبه تسلط یافت، به اجماع مذاهب، درهمه امور حاکم است؛ چرا که در غیر این صورت نظم و امنیت برپا نخواهد گشت.»[3]

این کلام نشان از مقوله ضرر (چون اگر امنیت در کشور نباشد، طبیعتاً مردم ضرر آن راخواهند دید) به عنوان یکی از مجوزهای پذیرش حکومت حاکم غالب دارد، اما باید بیان داشت که قاعده قبول ضرر در مقابل حاکم غالب تنها می‌تواند وجوب مبارزه علیه این حاکم را بردارد ولی دلیل بر وجوب اطاعت او و حرام بودن خروج بر این حاکم غالب نیست. این در حالی است که علمای اهل سنت بر عدم جواز خروج بر حاکم ستمگر اتفاق نظر دارند.[4]

پی‌نوشت:

[1]. «و من مات و لیس فی عنقه بیعه مات میته جاهلیه»نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، کتاب الاماره، الامر به لزوم الجماعه عند ظهور الفتن، رقم حدیث: 3447.
[2]. طلال، رائد، الولایه الشرعیه فی السنه النبویه، مکه، 1426 ق؛ ص 125.
[3]. الدرر السنیه ج 7، ص 239 به نقل از دمیجی، سلیمان بن عمر،  الامامه العظمی، مکه، 1407 ق؛ ص 224.
[4]. برای مطالعه بیشتر به سایت آیت الله مکارم شیرازی و سایت ولی عصر (علیه الاسلام) مراجعه فرمایید.

تنظیم و تدوین

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.