قرآن کریم هم‌چون پازلی است که تکه های این پازل را آیات قرآن تشکیل داده و در صورت برداشت نادرست از یک آیه و یا در نظر گرفتن دیگر آیات، قطعا این پازل ناقص خواهد ماند. نمونه عینی این فهم ناقص را می‌توان در برداشت وهابیت از آیه «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ [غافر/60] پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانید تا (دعای) شما را بپذیرم! کسانی که از عبادت من تکبّر می‌ورزند به زودی با ذلّت وارد دوزخ می‌شوند!» مشاهده کرد. کلمه ادْعُونِي که از مشتقات کلمه دعا است از سوی وهابیت مرادف با کلمه عبادت دانسته شده و به همین علت خواندن دیگران، عبادت آن ها تلقی شده است. محمد بن عبدالوهاب در این زمینه می‌نویسد: «از انواع عبادت، دعاست که آن طلبیدن با یای ندا و غیر آن است، چرا که با آن شخص نزدیک و دور خوانده می‌شود».[1]
این در حالی است که اگر از سوی وهابیت دیگر آیات با نگاه دقیق مورد بررسی قرار می‌گرفت، انحصار دعا در معنای عبادت به عنوان یک نظریه نادرست به حساب می آمد. چرا که دعا در آیات قرآن به چهار معنا استعمال شده است:

    دعا به معنای عبادت[2]
    درخواست حاجت و طلب استغاثه[3]
    دعا به معنای تبلیغ[4]
    دعا به معنای صدازدن[5]

در پایان باید به این مطلب اشاره کرد که محققین معاصر وهابیت هم چون بن‌عثیمین به دنبال ایجاد نظریه جدیدی در نسبت دعا و عبادت هستند. او معتقد است که دعا به دعای عبادت  و دعای مسالت تقسیم می‌شود. دعای عبادت از دیگران به صورت مطلق شرک و دعای مسالت نیز از شخص مرده و غائب شرک است (از شخص زنده اشکال ندارد).[6] اما این کلام نیز بی دلیل است و بنا بر فرض صحت باید به لغو بودن دعای مسالتی از مرده دلالت کند و شرک خواندن آن به دور از انصاف است.

پی‌نوشت:
[1]. ابن عبدالوهاب، محمد، الدرر السنیه فی الاجوبه النجدیه، جمع: عبدالرحمان العاصمی، چاپ ششم، 1417ق، ج 1، ص 242.
[2]. غافر، آیه 60.
[3]. بقره، آیه 282.
[4]. نوح، آیات 5-6.
[5]. روم، آیه 25.
[6]. بن عثیمین، محمد بن صالح، القول المفید علی کتاب التوحید، مکه، دار ابن‌جوزی، چاپ دوم، 1424 ق، ج 1، ص 120.