پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از انحرافات فرقه‌ی صوفیه، قطب‌سازی و ادعای مقامات معنوی برای قطب است که او را تا جایگاه امام معصوم (علیه السلام) بالا برده و برای فریب مردم و رسیدن به مقاصد دنیوی خود، مقامات و کرامت‌های دروغین برای این اقطاب ذکر کرده‌اند. چنان‌چه اقطاب در نوشته‌های گنابادیه، مظهر تام خداوند، خلیفه الهی، نایبان امام، محل نزول وحی و الهام الهی معرفی شده‌اند.[ولایت نامه، ص71] کیوان قزوینی که مدت‌ها در خدمت اقطاب فرقه گنابادیه بوده و از طرف چندین قطب اجازه ارشاد داشت و بعدها از تصوف جدا شد، درباره‌ی قطب می‌نویسد: «از عمرم قسمت مهمی در شناخت اقطاب امروزه دنیا تلف شد. حالا می‌توانم فتوا دهم که امروز موضوع  قطبّیت وجود خارجی ندارد، همه متصنّع و کیسه خود پرکن هستند.» [راز گشا، ص133] این شیخِ صوفی، که مدتی سرسپرده‌ی اقطاب فرقه‌ی گنابادی زمان خود بود، قطب و قطبیت در صوفیه را ساختگی و حتی «کلیه‌ی مشایخ سلسلۀ گنابادیه را تکذیب و همه‌ی آنان را دنیا خواه و جاه طلب می‌دانست.»[همان، ص134] این تعریف و تمجید از قطب و در ادامه اعتراف به تصنعی دانستن آن از طرف کیوان قزوینی، نشان دهنده بی‌اساس بودن قطب و قطبیت است.

پی‌نوشت:
گنابادی، ملاسلطان محمد، ولایت‌نامه، انتشارات حقیقت، تهران، 1380، ص 71
کیوان قزوینی، عباس علی، راز گشا، به اهتمام محمود عباسی، ناشر محمود عباسی، 1376، ص133.