پیامبر اکرم از روز نخست که به پیامبری مبعوث گردید به امر خلافت و جانشینی بعد از خود آگاه بود، آن‌گاه که دعوت خود را بر اقوام و خویشاوندان نزدیک و بعد به قبایل دیگر عرضه داشت، آنان به پیامبر گفتند: اگر ما از تو پیروی کردیم و سپس خداوند تو را بر مخالفان پیروز کرد، آیا بعد از تو ولایت، به ما می‌رسد؟ پیامبر فرمودند: «این امر مربوط به خداوند است و او هر کجا که بخواهد قرار می‌دهد.»(سیره النبویه، ج2 ص32) و از همین جا است که خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا.[احزاب/36] هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی‌که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند اختیاری داشته باشند، و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است.» پس چگونه ممکن است مردم در خلافت اختیاری داشته باشند در حالی‌که امری است از جانب خداوند؟

پی‌نوشت:

«انّ الامر الی الله یضعه حیث یشاء.» سیره النبویّه، ابن هشام، دارالمعرفه، بیروت، لبنان، ج2 ص32.