پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از منابع استنباط و کشف جزئیات امور اعتقادی در بین مسلمانان، قرآن کریم است، و در تمام بخش‌های دیگر معارف دینی اعم از فقه و اخلاق نیز مورد استناد است. گروه‌های سلفی نیز برای اثبات ادعاهای خود سعی در استفاده از قرآن دارند. این در حالی است که اعتقادات سلفی‌ها مقدمات استفاده از قرآن  را نقض کرده است. فکر این مجموعه از پاردوکس‌های زیادی رنج می‌برد. یکی از این تناقض‌ها استفاده از قرآن بدون داشتن متد فهم قرآن، آن‌هم متد هماهنگ و قابل‌فهم است.

ایشان به نکاتی در این زمینه می‌پردازند که قبلاً باید حجیت مباحث مختلفی را پذیرفته باشند، درحالی‌که خود از مخالفین سرسخت این مباحث هستند. جالب این است که ایشان عمداً یا سهواً در این موضوعات باز هم به قرآن و سنت مراجعه می‌کنند. استاد فرمانیان در این زمینه می‌گوید: «اولین قضیه‌ای که باید اثبات شود، این است که قرآن کلام خداست، که البته برای اثبات این گزاره باید چندین گزاره دیگر به اثبات رسیده باشد. سلفیان با استناد به آیات قرآن در پی اثبات این نکته‌اند که قرآن کلام خداست. ده‌ها آیه مورد استناد سلفیان قرار گرفته و قائلند که قرآن خود تصریح دارد، که کلام خداست.»[1]
وی در جای دیگر می‌گوید که «سلفیان هر چه آیه که در آن از لفظ کلمه، کلمات، تنزیل، قال الله، قلنا و امثال آن استفاده شده است را برای خود، کافی به مقصود دانسته و آن را دلیل قطعی نقلی اثبات‌کننده گزاره «قرآن کلام خداست» می‌دانند. اما باید گفت که آیا قبل از اثبات خداوند، صفات او ، رابطه صفات با ذات، رابطه حادث و قدیم، نحوه تعامل خداوند با سِوی الله، ماهیت رسالت، ماهیت وحی، معنادار بودن گزاره‌ها و انطباق معنای درک شده با مقصود متکلم که بار دیگر در مباحث کلام جدید مطرح گردیده است، می‌توان به قرآن استناد کرد و ثابت نمود، قرآن کلام خداست.»[2]
آنان هم‌چنین در باب اثبات گزاره «قرآن کلام خداست» به ظواهر احادیث منقول از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نیز استفاده کرده که می‌فرماید: «فضل کلام الله علی سائر الکلام کفضل الله علی سائر خلقه.[3] برتری کلام خدا بر دیگر سخنان مثل برتری خود خدا بر بقیه خلق است.»
این خود استناد به امر منقول برای اثبات امر منقول دیگر است، و تا اصول مورد مناقشه سلفیان مانند آن‌چه در بیان استاد فرمانیان بیان شد، اثبات نشود، نمی‌توان به این موارد استناد کرد.

پی‌نوشت:

[1]. استاد مهدی فرمانیان، پایان‌نامه دکتری، فصل قرآن کریم مهم‌ترین منبع استنباط مسلمانان، ص3 ، دانشکده تربیت مدرس، قم 1388.
[2]. استاد مهدی فرمانیان، پایان‌نامه دکتری، فصل قرآن کریم مهم‌ترین منبع استنباط مسلمانان، ص3، دانشکده تربیت مدرس، قم 1388.
[3]. ابن‌بطه عکبری حنبلی، الابانة عن شریعة الفرقة الناجیة، ج2،ص102-106، بی‌تا، بی‌نا.

تهیه و تدوین: مهدی زندی