پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ دیوبندیه مکتبی است، که در قرن دوازدهم هجری، به‌دست شماری از علمای حنفی در شبه قاره هند بر مبنای تفکر شاه ولی الله دهلوی در روستای دیوبند تاسیس شد. علمای دارالعلوم دیوبند در فقه مقلد ابوحنیفه و در اعتقادات و کلام تابع ابومنصور ماتریدی و ابوالحسن اشعری هستند. نگاه مثبتی به سلسله‌های تصوف اعم از نقشبندیه، چشتیه، قادریه و سهرودیه دارند[1] و با وهابیت ارتباط خوبی ندارند.
تفکر دیوبندیه تقریباً قریب به هفتاد سال است، که وارد ایران اسلامی شده است و امروزه بسیاری از مولوی‌های شرق ایران از فارغ التحصیلان مکتب دیوبندیه هستند و به گسترش این طرز فکر کمک می‌کنند.[2] چیزی که مهم است این‌که نباید اهل سنت ایران را وهابی نامید، زیرا آنان با وهابیت تقابل بسیار زیادی دارند و حتی در موارد فراوانی اعلام کرده‌اند که ما وهابی نیستیم. زیرا وهابیت را فرقه‌ای انگلیسی و استعماری می‌دانند، که در صدد تضعیف اسلام قدم بر می‌دارد.
مولوی عبدالرحمن سربازی، یکی از علمای شجاع و بزرگ دیوبندیه است، که همیشه از وحدت مسلمین دفاع کرده و وهابیت را فرقه‌ای استعماری دانسته است. وی اکنون مدیر مدرسه دارالعلوم چابهار است و تالیفاتی دارد. یکی از آن تالیفات، ترجمه کتاب «المهند علی المفند»[3] است که در سال 1370 شمسی مقدمه‌ای زیبا بر این کتاب نگاشته است. که اجمالاً به آن اشاره می‌شود:
«زمانی مدرسه دارالعلوم دیوبند مرکز مبارزه با استعمار انگلیس بوده است. روباه پیر فرنگ (انگلیس) برای ایجاد تفرقه و جدایی بین مسلمانان هند و رهبران دیوبندیه، ما را وهابی معرفی کرد، در حالی‌که ما کتباً اعلام می‌کنیم، که سنی حنفی هستیم، تا شاید در این مقطع زمان حساس، که وحدت کلمه در مقابل استکبار جهانی، از اوجب واجبات است، بتوانیم بدین‌وسیله دست تفرقه‌افکنان را کوتاه نموده و در برابر جهان‌خواران و استعمارگران کنونی، گام به گام با سایر فرق اسلامی حرکت کرده و در یک کلمه بگوییم: که ما وهابی نیستیم! بلکه سنی حنفی و در خط مشی سیاسی علیه استکبار و استعمار پیر می‌باشیم و در خط تفکر علماء مبارز دارالعلوم دیوبند هستیم و در هر فرصت مقتضی، همراه با برادران مسلمان خود علیه دشمنان مشترک اسلام و مسلمین، آماده مبارزه هستیم.»[5]

پی‌نوشت:

[1]. میبدی، علی ملا موسی، دیوبندیه، دارالاعلام لمدرسه اهل البیت، قم، 1394ش، ص11.
[2]. همان، ص12.
[3]. این کتاب تالیف مولانا خلیل احمد سهارنپوری است که در رد وهابیت نگاشته شده است و جناب مولوی عبدالرحمن سربازی آن را به فارسی ترجمه کرده است. و ترجمه کتاب با عنوان «عقائد اهل سنت و الجماعت در رد وهابیت و بدعت» به زینت چاپ مزین شده است.
[4]. کتاب المهند علی المفند چندین بار به چاپ رسیده است و در چاپ اخیر (1394) مقدمه جدیدی بر کتاب نوشته شده است. سخنان استفاده شده در این مقاله مربوط به مقدمه سال 1370 می‌باشد.
[5]. مقدمه مولانا عبدالرحمن سربازی بر کتاب عقائد اهل سنت و الجماعت در رد وهابیت و بدعت، تالیف مولانا احمد سهارنپوری، 1370ش، نسخه دیجیتال، ص10-11 (خلاصه شده).

نویسنده: مجتبی محیطی