پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از فضائل معروف اهل بیت داستان مشهور ایثار علی و فاطمه و فرزندان آنان است، که منجر به نزول سوره هَل أتی (انسان) در حق آنان گردید. خلاصه ماجرا اینست که حسن و حسین (عليهم السلام) بیمار شدند و علی و فاطمه (عليهم السلام) نذر کردند، اگر فرزندانشان شفا گرفتند، سه روز را روزه بگیرند. حسن و حسین و فضه، کنیز آنان هم تصمیم گرفتند، این سه روز را روزه بگیرند.
روز اول موقع افطار یتیمی اظهار نیاز کرد و همگی افطار خود را به او بخشیدند و روز دوم و سوم هم به همین طریق غذای خود را به مسکین و اسیر دادند. بعد از این ماجرا وقتی پیامبر با بدن‌های سست و بی‌جان اهل‌بیتش بر اثر گرسنگی زیاد مواجه شد، متاثر گردید و خداوند به‌وسیله جبرئیل آیات ابتدایی سوره هل اتی را بر او نازل کرد و در پایان فرمود: «إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاء وَ كَانَ سَعْيكُم مَّشْكُورًا.[انسان/22] اين پاداش شماست و از كوششتان سپاس‌گزاری شده است.»
با این‌که این داستان و این شأن نزول را بسیاری از علمای اهل‌تسنن پذیرفته‌اند؛ اما عده‌ای یا بر اثر جهالت یا تعصب دست به انکار آن زده‌اند. از جمله این افراد جناب ترمذی و ابن جوزی هستند. آنان در عباراتی که در شأن یک عالم مسلمان نیست، کل این ماجرا را تکذیب نموده‌اند. آنان می‌گویند: «اين داستان را كه نقل كرده‌اند، ساختگی است و سازنده‌اش با زرنگی خاص امر را بر شنوندگان مشتبه كرده است. آدم‌های جاهل به اصل اين داستان، از روی تعجب لبانشان را زير دندان می‌گيرند، كه ما چرا دارای اين فضليت نباشيم؛ در حالی‌كه چنين ايثار و گذشتی، نه‌تنها كه خوب نيست، بلكه بر خلاف دستور خدا و پيامبر است. ما چه‌قدر آيه و روايت داريم كه به ما دستور می‌دهد، رفاه خانواده را فراهم كنيم و در صدقه دادن حد وسط را رعايت كنيم. مگر انسان عاقل باور می‌كند، كه حضرت علی (علیه السلام) از اين دستورات اسلامی بی‌خبر باشد و كودكانش را وادار كند كه گرسنه بخوابند... اين داستان را فقط انسان‌های احمق و جاهل باور می‌كنند.»
ما ازاین دو عالم مسلمان می‌پرسیم : آیا احمق و جاهل خواندن جمع کثیری از علمای مسلمان شیعه و سنی که این داستان و فضیلت را برای اهل‌بیت و دیگران ذکر کرده‌اند، کار شایسته‌ای است؟
آیا در همان آیات و روایاتی که می فرمایید، به ایثارهای بزرگ‌تر از این‌ها درباره‌ی انسان‌های نیک اشاره نشده و افرادی از صحابه و تابعین و یا اهل بیت پیامبر، از همه هستی و مال خود در راه خدا نگذشته‌اند؟
اگر قرار باشد قائلان هر واقعه‌ای که، با فکر و نظر کوتاه ما هم‌خوانی نداشت را، جاهل و احمق خطاب کنیم، دیگر انسان دانایی باقی نمی‌ماند و لذا این دیدگاه می‌تواند تبعات منفی بسیار زیادی را به همراه داشته باشد.
البته یک قول غیر مشهوری هم در این زمینه وجود دارد، که آن‌ها افطاری خود را در سه مرحله، در یک شب، به نیازمندان اهدا کردند، قسمتی را به یتیم و قسمتی را به مسکین و قسمتی را به اسیر دادند،[1] که در این‌صورت اشکال مطرح‌شده، وارد نیست.
لازم به ذکر است که علامه امينی اين داستان را از 34 تن از علمای اهل سنت نقل كرده است.[2] و علامه شوشتری همين داستان را از 75 كتاب معتبر اهل سنت نقل نموده است. تمام اين افراد قبول دارند، كه اين سوره در شأن اهل بيت (علیهم السلام) نازل شده است.[3]

پی‌نوشت:

[1]. ر. ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 35ف ص 243، موسسة الوفاء، بیروت، 1409ق.
[2]. اميني، عبدالحسين، ترجمه الغدير، ترجمه سيد جمال موسوي، بنیاد بعثت، سال چاپ 1380، ج 5، صص 194- 169 با تلخيص و دخل و تصرف.
[3]. شوشتری، نورالله، احقاق الحق و ازحاق الباطل، مکتبه ایت الله مرعشی، قم،  ج 3، صص 175-169