پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وهابیون هرگونه توسل را به غیر خدا را شرک می دانند و برای این ادعا دلائلی از قرآن می آورند ،اما به عقیده شیعه شان نزول آیات مورد استدلال وهابیون در این مورد ، درباره بت پرستان است و این آیات توسل به غیر خدا را رد نمی کند.

از جمله آیاتی که وهابیون برای شرک بودن توسل به آن استدلال می کنند آیه زیر است

( إِنَّ الَّذينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبادٌ أَمْثالُكُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْيَسْتَجيبُوا لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ )  (1)
آنهايى را كه غير از خدا مى‏ خوانيد ، بندگانى همچون خود شما هستند؛ آنها را بخوانيد، و اگر راست مى‏ گوييد بايد به شما پاسخ دهند (و تقاضايتان را برآورند)!

نحوه استدلال وهابیون به این آیه  برای شرک بودن توسل:

کسانی که به آن ها توسل می کنید، بندگانی چون خود شما هستند (عِبادٌ أَمْثالُكُمْ) و نباید به آن ها توسل کنید چون این کار طبق دستور قرآن شرک است و این آیه مردم را از این کار نهی می کند

صنعانى‏ از طرفداران افكار محمّد بن عبد الوهّاب در كتاب «تنزيه الاعتقاد» می گوید:
«خداوند «دعا» را عبادت ناميده و فرموده: «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ»(2)؛ مرا بخوانيد تا (دعاى) شما را بپذيرم، كسانى كه از عبادت من تكبّر ورزند با خوارى وارد جهنّم مى‏ شوند». بنابراين كسى كه پيامبر يا صالحى (از صالحان) را براى انجام چيزى بخواند يا بگويد براى من نزد خدا، جهت برآمدن حاجتم شفاعت كن يا به وسيله تو نزد خدا براى برآمدن حاجتم شفاعت مى‏ طلبم، يا مانند آن يا بگويد دين مرا ادا كن، يا بيمار مرا شفا ده، يا مانند آن، پيامبر يا آن فرد صالح را دعا كرده (فراخوانده) و دعا عبادت، بلكه مغز عبادت است. چنين كسى غير خدا را عبادت كرده و مشرك شده است، زيرا «توحيد» كامل نمى‏ شود جز به اينكه انسان خدا را يگانه در الوهيّت و خالق و رازق بودن بداند و ديگرى را خالق و رازق نداند و عبادت غير او نكند؛ حتّى بعضى از عبادات را براى غير بجا نياورد»(3)

پاسخ:

نکته اول:
هر خواندن غیر خدایی شرک نیست ، و هر خواندنی عبادت حساب نمی شود

قرآن در چند جا کلمه"دعا، دعوت"را استعمال کرده و هرگز نمى توان گفت مقصود از آن عبادت است;
( قالَ رَبِّ إِنِّى دَعَوتُ قَومى لَيْلاً وَنَهاراً ) (4)
گفت: پروردگارا! من شب و روز قوم خودم را (به سوى تو) دعوت كردم»
در این آیه کلمه"دعوت-دعوت کردن" به کار رفته در حالی که کسی نمی گوید مقصود آیه این است که حضرت نوح شب و روز قوم خود را عبادت می کرده است

در آیه ای دیگر می فرماید:
( وَ إِذْ قُلْتُمْ يا مُوسى‏ لَنْ نَصْبِرَ عَلى‏ طَعامٍ واحِدٍ فَادْعُ لَنا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِها وَ قِثَّائِها.. ) (5)
و (نيز به خاطر بياوريد) زمانى را كه گفتيد: «اى موسى! هرگز حاضر نيستيم به يك نوع غذا اكتفاء كنيم! از خداى خود بخواه كه از آنچه ز ازمين مى‏ روياند، از سبزيجات و خيار و سير و عدس و پيازش..
در این آیه هم کلمه "فادع-خواستن"به کار رفته است ، اگر بخواهیم  در این آیه کلمه "فادع-خواستن" را به معنای عبادت بگیریم ،معنای آیه اشتباه می شود پس می گوئیم که هر خواستنی،عبادت محسوب نمی شود،در نتیجه شیعیان هم که به ائمه توسل می کنند و ائمه را می خوانند، ائمه را عبادت نمی کنند.

نکته دوم:
به دلائل زیر منظور از این آیه طبق تفاسیر شیعیان و اهل سنت ، پرستش بت ها است و آیه ربطی به نفی توسل ندارد

1-در ادامه آیه می فرماید
(أَلَهُمْ أَرْجُلٌ يَمْشُونَ بهِا أَمْ لهَمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بهِا أَمْ لَهُمْ أَعْينُ‏ يُبْصِرُونَ بهِا أَمْ لَهُمْ ءَاذَانٌ يَسْمَعُونَ بهِا قُلِ ادْعُواْ شُرَكاَءَكُمْ ثمُ‏ كِيدُونِ فَلَا تُنظِرُونِ )(6)
آيا (آنها حد اقل همانند خود شما) پاهايى دارند كه با آن راه بروند؟! يا دستهايى دارند كه با آن چيزى را بگيرند (و كارى انجام دهند)؟! يا چشمانى دارند كه با آن ببينند؟! يا گوشهايى دارند كه با آن بشنوند؟! (نه، هرگز، هيچ كدام،) بگو: « (اكنون كه چنين است،) بتهاى خويش را كه شريك خدا قرار داده ‏ايد (بر ضد من) بخوانيد، و براى من نقشه بكشيد، و لحظه ‏اى مهلت ندهيد،تا بدانيد كارى از آنها ساخته نيست

با توجه به جمله" قُلِ ادْعُواْ شُرَكاَءَكُمْ" ، بگو: شريكانى را كه براى خدا قرار داده ‏ايد بخوانيد ، روشن می شود این آیه مربوط به بت پرستان است

2-ابن جوزی مفسر اهل سنت درباره این آیه می گوید :
قوله تعالى:( إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ يعني الأصنام )(7)
کسانی که غیر خدا را می خوانند یعنی کسانی که بت را پرستش می کنند

زمخشری مفسر اهل سنت هم در این باره می گوید:
قوله" عِبادٌ أَمْثالُكُمْ" استهزاء بهم، أى قصارى أمرهم أن يكونوا أحياء عقلاء فإن ثبت ذلك فهم عباد أمثالكم لا تفاضل بينكم
قول خداوند که فرمود"بت ها بندگانی مثل شما هستند"این کلام در واقع یک نوع مسخره کردن بت پرست ها است یعنی نهایت حرفی که می شود درباره این بت ها زد این است که اگر آن ها زنده و دارای عقل بودند در این صورت مثل شما بت پرست ها بودند که در این صورت(هم بت پرستان و هم بت ها) هیچ گونه برتری بر یکدیگر ندارید(8)

منابع :

(1)اعراف آیه 194
(2)غافر آیه 60
(3) صنعانى، تنزيه الاعتقاد، به نقل از كشف الارتياب، ص 274
(4)نوح آیه 5
(5) بقره آیه 61
(6)اعراف آیه 195
(7) زاد المسير في علم التفسير، ج‏2، ص: 179
(8) الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، ج‏2، ص: 189