پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از ایراداتی که به تصوف گرفته می شود مسالخ بیان شطحیات است که موجب تکفیر یا دست کم بی اعتمادی مردم نسبت به این فرقه شده است. لذا بر آن شدیم که در مورد شطح و احکامی که علماء برای آن ذکر کرده اند چند سطری توضیح دهیم.

 در کتاب های لغت اسم است و به حرف‌ها و سخن‌های کفرآمیزی که عارف از شدت وجد و حال بر زبان می‌راند. کلمه‌ای که بدان بزغاله ٔ یکساله را رانند و زجر کنند. [۱] 
در اصطلاح عرفانی: آنچه صوفیان گاه وجد و حال بیرون از شرع گویند.[۲] عبارت است از کلام فراخ گفتن بی التفات و مبالات چنانکه بعضی بندگان هنگام غلبه ٔ حال و سکر و غلبات گفته‌اند، فلا قبول لها و لارد؛ لایؤخذ و لایؤاخذ. چنانکه ابن عربی گفته: انا اصغر من ربی سنتین. و بایزید گفته: سبحانی ما اعظم شأنی. و منصور حلاج گوید: انا الحق و وجه عدم قبول آن است که غیر انبیاء کسی معصوم نیست. شاید که در باطل افتاده باشند. 
خیز تا خرقه ٔ صوفی به خرابات بریم        شطح و طامات به بازار خرافات بریم[3]
و نیز می گویند شطح به معناي کلامي است که داراي ظاهري منکر، اما قابل توجيه باشد. کلماتي از قبيل "انا الحق" و " سبحاني ما اعظم شاني" و " ليس في جبتي سوي الله" جزو شطح هاي معروف صوفيه مي باشند. اين گونه شطحيات در صوفيه به قدري زياد است که جمع آوري همه آنها چند جلد کتاب مي گردد.
اينجا اولين سوال اين است که آيا اين سخنان با شرع مقدس موافقت دارد يا مخالف شرع مي باشند؟
اگر کسي بگويد – همچنان که همه عقلا مي پذيرند- ظاهر کلام هر گوينده اي حجت است و ظاهر اين کلمات کفر صريح و محض مي باشد، در اين صورت مي توان حکم به کفر گوينده آنها نمود. ولي اگر آنان توجيه صحيح بر اين کلمات داشته باشند، و بگويند در بحث هاي معارف و غير فقهي نبايد به ظواهر کلمات توجه نمود، و گوينده اين سخنان نيز واقعا ظاهر آنها را اراده نکرده باشد، در اين صورت نمي توان حکم به کفر آنان نمود. ولي ترديدي نيست که چنين کلماتي بر خلاف شرع و خلاف ادب و حضور مع الله و بي احترامي به همه مقدسات دين و نيز بر خلاف سيره معصومين عليهم السلام مي باشد. زيرا هيچ پيامبر يا امامي عليهم السلام هرگز در طول عمر خود شطح نگفته است. اما بزرگان صوفيه فراوان شطح بر زبان خود جاري ساخته اند.[4]
منابع:
1- فرهنگ فارسی معین
2-یادداشت علی‌اکبر دهخدا
3-غزلیات حافظ
4-در خانقاه بيدخت چه مي گذرد؟ ص 33