پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ این‌که ما طبق ظاهر اعمال قضاوت کنیم، امری است که نه عقل می‌پسندد، نه عرف. یعنی در هیچ مذهب و آیین و حتی در هیچ فرهنگی نمی‌توان چنین مساله‌ای را امری عادی و مناسب برشمرد، که کسی بخواهد، به صرف ظاهر یک عمل، نسبت به آن قضاوت کند. چرا که در پس همه‌ی اعمال انسان، نیت و قصدی پنهان است، که بدون اطلاع از آن نمی‌توان به فهم درست و معقولی از رفتار او دست یافت.
البته این‌که برخی از اعمال ظاهرشان به قدری زننده است، که هیچ انسان عاقلی آن را تحمل نمی‌کند، جای شکی نیست. اما این مساله را نمی‌توان به مواردی تسری داد، که هیچ ظاهر زننده و خلاف شرع و عرفی در آن یافت نمی‌شود.
مشکلی که وهابیت و به تبع آن گروه‌های تندرو تکفیری، هرگز بدان التفاتی ندارند و از کنار آن به سادگی رد می‌شوند، این است که آن‌ها تنها به ظاهر یک عمل اکتفا نموده و بر اساس آن حکم می‌کنند. آن هم نه احکامی ساده و پیش پا افتاده،که سخت‌ترین احکام، مثل کفر و شرک و بر اساس آن، تا قتل یک انسان بی‌گناه هم پیش می‌روند.[1] در حالی‌که در صحیح بخاری اولین حدیثی که ذکر شده، از قول خلیفه‌ی دوم بوده، و مضمون آن این است که اعمال تنها بر اساس نیات انسان سنجیده می‌شود.[2] حال چگونه این افراد که خود را اهل سنت می‌دانند، در حالی‌که به احادیثی که در معتبرترین کتب خودشان آمده بی‌توجهند.
به‌علاوه اگر بر فرض این مبنا درست باشد، که ما می‌توانیم بر اساس ظاهر عمل یک انسان، نسبت به او قضاوت کنیم، اولین کسانی‌که در مظان این اتهام هستند، خود وهابیان می‌باشند.[3] چون اعمالی مثل طواف به ظاهر شبیه کاری است که بت‌پرستان در اطراف بت‌های خود انجام می‌دادند.
حال آیا می‌توان گفت کسی‌که طواف می‌کند، همان کار مشرکان را انجام می‌دهد، پس مشرک است؟ مطمئناً هیچ کس این کلام را نمی‌پذیرد، پس چگونه شما در اموری چون نذر، قسم، توسل و... تنها به‌ظاهر این اعمال و شباهت ظاهری آن، با اعمال مشرکان اکتفا نموده، حکم به مشرک بودن مسلمانان می‌کنید؟

پی‌نوشت:

[1]. حکم به تکفیر با تشبیه ناقص.
[2]. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ص 6، کتاب الایمان، ح1، تحقیق محمد زهیر بن ناصر، دار طوق النجاه، چاپ اول، 1422 ق.
[3]. کدام شبیه‌ترند؛ مسلمانان به کفار یا وهابیان به خوارج؟