پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ يكی از مهمترين عناصر انتشار داعش در افغانستان، «موضوع انتشار» است. در اين رابطه داعش تلاش دارد قبل از حضور فيزيكی در افغانستان، به انتشار پيام‌‏ها، افكار و ايدئولوژی خود بپردازد. زيرا هر كس آن را بپذيرد و به آن متعهد شود همان كاركرد داعش را ايجاد خواهد كرد. به گزارش «تابناک» بدون ترديد موضوع انتشار داعش اعم از اعتقادی يا حضور فيزيكی به احتمال قوی متضمن پيامدهای مختلفی در سطوح ملی و منطقه‌‏ای به شرح ذيل خواهد بود كه سطوح اثرگذاری آن نيز متفاوت است:

پيامدهای ملی؛ برخی از مهمترين آثار ملي انتشار داعش در افغانستان به اختصار عبارتند از:

- تضعيف توان نظامی افغانستان؛ با توجه به اين كه داعش جنگ جبهه‏‌ای را ترجيح می‏‌دهد، چنانچه داعش و متحدانش بتوانند همانند عراق و سوريه، بر افغانستان نيز نوعی «آنارشی جهادی» حاكم كنند و قلمرو اين كشور را به جبهه‏‌های مختلف تبديل كنند، تمام توان نظامی افغانستان را به ويژه در غياب غربی‏‌ها، درگير يك جنگ داخلی تمام عيار خواهند كرد. -بروز و تشديد جنگ طالبان و داعش؛ علاوه بر رقابت ايدئولوژيك طالبان و داعش كه احتمالاً منجر به رويارويی نظامی می‌‏شود، بخش زيادی از تلاش داعش برای تسلط بر مناطق جديد افغانستان و مقاومت طالبان در برابر آن، از طريق نبرد مسلحانه خواهد بود. همچنين طالبان برای عرض اندام و قدرت‏‌نمايی در برابر داعش، حملات گسترده‌‏تر و خونين‏‌تر عليه دولت و ارتش راه‏‌اندازی خواهد كرد كه جنگ داخل را شعله‌‏ورتر می‌‏سازد. بعد از مشاجره‌ی طالبان و داعش بر سر اهليت و صلاحيت خود برای «خلافت مسلمين»، «رقابت» دو طرف می‌‏تواند محرك مهمی در تشديد خشونت‏‌ورزی طالبان باشد.

- خطر بروز فرقه‏‌گرايی ضدشيعی؛ در حالی كه حوزه عربی-اسلامی درگير تكفير و تروريسم فرقه‌‏ای است با استقرار داعش در حوزه شرقی جهان اسلام بويژه افغانستان، ايجاد جبهه‏‌ی جديدی از «جنگ درون‏‌مذهبی» و فرقه‌‏ای بسيار محتمل است. امروزه با مداخله سرويس‏‌های اطلاعاتی امريكا و رژيم صهيونيستی، نوك حمله نيروهای تكفيری عليه «اهداف درون‏‌اسلامی» يعنی شيعيان، اهل‏‌سنتِ ميانه‌‏رو، اقليت‏‌های قومی-مذهبی و... تعريف شده‌است. از نظر «داعش» نزاع‏‌های مذهبی تنها راه خالص‌‏سازی جهان اسلام است. اين گروه ضديت با تشيع را جايگزين ضديت با غرب كرده است.

پيامدهای منطقه‏‌ای؛ برخی از مهمترين آثار منطقه‏‌ای انتشار داعش در افغانستان به اختصار عبارتند از:

- تهديد امنيت مرزهای شرقی ايران؛ در چارچوب راهبردهای امنيتی غرب، همواره پديده‏‌های فكری، اعتقادی و سياسی رقيب و متخاصم با جمهوری اسلامی ايران، به منظور تضعيف توان الگوسازی و استهلاك قدرت منطقه‏‌ای ايران، ايجاد و حمايت شده‌‏اند. شايد احتمال اين كه دشمنان جمهوری اسلامی ايران بتوانند الگوی عراقی-سوری داعش را در شرق ايران اجرا كنند، ضعيف است، اما بايد پذيرفت، تلاش برای جذب ناراضيان برخی اقوام و مذاهب در مناطق پيرامونی ايران، جزو اهداف راهبردی-امنيتی داعش‏‌سازان خواهد بود. انتشار داعش در افغانستان، بستر مساعدی برای تجميع، تجهيز و تقويت تمام گروهك‌‏های مسلح ضدايرانی، توسط كشورهای مذكور فراهم می‌‏سازد.

- بروز اختلافات امنيتی بين كشورهای منطقه؛ حضور و استمرار داعش در افغانستان، احتمالاً موجب تشديد «جنگ نيابتی» بين كشورهای منطقه خواهد شد. با ورود داعش به افغانستان دشمنان جمهوری اسلامی ايران مي‏‌توانند يك سازمان تروريستی چند مليتی در مجاورت مرزهای ايران پايه‏‌ريزی كنند كه آن‌ها پس از هر عمليات به قلمرو داعش گريخته و در آنجا مخفی شوند.

بنابراين می‌توان گفت كه امروزه «واقعيت» حضور عناصر و هم‌‏پيمانان داعش در افغانستان را نمی‌‏توان انكار كرد. اساساً وجود ظرفيت‏‌های بومی بسيار قوی در اين كشور، سبب انتشار و رشد چنين پديده‏‌هایی می‌‏شود و آنها نيز در ميان‏‌مدت می‌‏‌توانند جريان‏‌سازی كنند. با اين حال، چون مشروعيت داعش در خاستگاه اصلی آن يعنی سوريه و عراق بر «مشروعيت مبتنی بر موفقيت» بنا شده‌است، در افغانستان نيز داعش برای جذب نيرو و كسب مشروعيت بايد بتواند پس از اعلام حضور، برخی پيروزی‏‌ها و موفقيت‏‌ها را رقم بزند. لذا به‌‏رغم اعلام موجوديت داعش در افغانستان و قرار داشتن در مرحله جذب نيرو، اين گروه تا قبل از تثبيت جايگاه و تكميل شبكه اجتماعی و نظامی خود در خاك افغانستان، احتمالاً از اعلام رسمی «امارت خراسان بزرگ» وابسته به خلافت داعش پرهيز خواهد كرد.

علاوه براين به نظر می‌‏رسد، «افغانستان» برای داعش به عنوان يك «هدف غايی» تعريف نشده بلكه هدف‏‌گذاری داعش تبديل بخش‏‌هايی از قلمرو اين كشور به «كانون ثانويه انتشار» است كه در اين صورت، «مقاصد» بعدی انتشار و انتقال داعش، مناطق پيرامونی افغانستان يعنی مرزهای شرقی ايران، آسيای مركزی (روسيه) و سين‏كيانگ چين خواهد بود. لذا «انتشار» پديده‏‌ی داعش در افغانستان احتمالاً به معنای امتداد «خلافت» آنها به اين كشور و حكومت داعش بر افغانستان نيست، بلكه به احتمال قوی، اين سرزمين نقش يك «معبر» و «سكوی پرتاب» را در راهبردهای داعش و حاميانش ايفا خواهد كرد.

منبع خبر: تابناک، کدخبر: ۴۹۲۶۳، تاریخ انتشار: ۳۰ فروردين ۱۳۹۴.