پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از دیگر شبهاتی که پیروان وهابیت در مسائل فقهی به شیعه وارد می‌کنند این شبهه می‌باشد که چرا شیعیان در سفر، نمازهای چهاررکعتی را دو رکعت می‌خوانند؟

پاسخ:

« و إذا ضربتم فی الأرض فلیس علیکم جناح أن تقصروا من الصّلاة إن خفتم أن یفتنکم الّذین کفروا إنّ الکافرین کانوا لکم عدوّ مبینا ». [ نساء / 101 ]« هنگامی که سفر می‌کنید بر شما گناهی نیست که نماز را کوتاه کنید. اگر از فتنه و خطر کافران بترسید، زیرا کافران دشمنانی آشکار برای شما هستند ». به اتفاق مفسران، این آیه در مورد نماز مسافر وارد شده است، و مقصود از « أن تقصروا » کاستن از نماز‌های چهاررکعتی است که آنها را به صورت دو رکعتی بخوانند. آیه فقط صورت خوف و ترس را شامل است، ولی سنّت پیامبر گرامی، حکم الهی را گسترش داده و در هر دو حالت، نماز در سفر را شکسته می‌داند.

تمام فقهای اسلام، به پیروی از آیۀ مبارکه اتفاق نظر دارند که شکسته خواندن نماز چهاررکعتی، مشروع و قانونی است، هر چند همراه خوف و ترس نباشد. ( سخن در اینجاست که آیا شکسته خواندن واجب است یا سنّت مؤکد، یا نوعی تهسیل در امر مسافر است ). نظر فقهای امامیه و حنفیه بر این است که شکسته خواندن نماز در مسافرت واجب و لازم است. نظر فقهای مالیکه بر این است که شکسته خواندن نماز در مسافرت سنّت است؛ زیرا هیچ‌گاه دیده نشد که پیامبر نماز خود را در سفر تمام بخواند. نظر فقهای شافعیه و حنابله بر این است که شکسته خواندن نماز نوعی تسهیل در حال مسافر است، نه واجب و نه سنّت است.[1]

اکنون مسأله را بر احادیث نبوی عرضه می‌کنیم تا روشن شود کدام یک از این سه قول مورد تأیید آنهاست. الف: مسلم در صحیح خود، از ابن عباس چنین نقل می‌کند: « فرض الله الصلاة علی لسان نبیّکم فی الحضر أربعا و فی السّفر رکعتین ». « خدا نماز را به زبان پیامبر شما در حضر چهار رکعت و در سفر دو رکعت واجب کرده است ».

ب: مسلم از انس نقل می‌کند: « إنّ رسول الله ( صلی الله علیه و آله و سلم ) صلّی الظّهر بالمدینة أربعا، و صلّی العصر بذی الحلیفة رکعتین ». « پیامبر در یکی از سفرهای خود به مکه نماز ظهر را در مدینه چهار رکعت خواند و نماز عصر را در ذوالحلیفه ( مسجد شجره ) دو رکعت خواند ».

ج: مسلم از موسی بن سلمه هذلی نقل می‌کند از ابن عباس پرسیدم: آنگاه که در مکه هستم ( مسافرم) چگونه نماز بخوانم؟ فرمود: « رکعتین سنّة أبی القاسم ». « دو رکعت نماز بخوان که سنّت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) است ». از این قبیل روایات که شمار آنها در صحیح مسلم به نه حدیث می‌رسد، حاکی از آن است که شکسته خواندن نماز، امری لازم است و اعراض از آن اعراض از پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) است.[2]

د: ابو داود از عمران بن حصین نقل می‌کند: « غزوت مع رسول الله و شهدت معه الفتح فأقام بمکّة 18 لیلة لا یصلی إلّا رکعتین و یقول یا أهل البلد صلّوا أربعا فإنّا قوم سفّر ».[3] « با پیامبر در نبرد با مشرکان شرکت کردم و در فتح مکه افتخار ملازمت داشتم، پیامبر 18 شب در مکّه اقامت گزید و همیشه چهاررکعتی را دو رکعت می‌‌خواند و به مردم مکّه می‌فرمود: ای مردم شهر، شما نمازتان را چهار رکعت بخوانید، ما گروهی مسافر هستیم ».

منابع:

[1]. الخلاف، ج 1، ص 569، کتاب صلاة، مسألة 321.
[2]. شرح نوری بر صحیح مسلم، ج 5، ص 207.
[3]. سنن ابی داود، ج 1، ص 10.