پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_  برخی در مقام توسل، مقامات انبیا و اولیا را در نظر گرفته و خدا را به شایستگی‌های آنان، سوگند می‌دهند مثلاً می‌گویند: خدایا به حق رسول اعظم (صلی الله علیه و آله ) بیمار مرا شفا بده، در صورتی كه هیچ‌‌‌‌‌كس بر گردن خدا حق ندارد، تا خدا را به حق آنان سوگند دهیم.

مقصود از حق در این تعبیرها، همان منزلت و مقام والایی است كه آنها نزد خدا دارند، و اگر هم این منزلت، حق شمرده شود، حقی است كه خدا به آنان داده است و این مطلب، عین توحید است؛ زیرا خدا در برخی از موارد، بنده خود را ذی‌حق و خود را بدهكار معرفی می‌كند، مثلاً می‌فرماید : « كان حقاً علینا نصر المؤمنین » [ روم 21 ] «یاری كردن افراد مؤمن حقی است بر ما ».

در حدیث نبوی وارد شده است كه فرمود: «بر خداست به كسی كه به خاطر حفظ عفت، ازدواج كرده، كمك كند» [1] مراجعه به آیات و روایات روشن می‌كند كه این نوع حقوق بندگان بر خدا، امری رایج در كتاب و سنت است، مقصود از این‌كه می‌گویند كسی بر خدا حقی ندارد، این است كه هیچ‌كس بالذات بر خدا حقی ندارد، ولی این مانع از آن نیست كه خدا از روی تفضل و بزرگواری، افرادی را ذی‌حق معرفی كند و حتی از آنان وام بخواهد و بگوید: «من ذا الذی یقرض اللّه قرضا حسنا » [ حدید 11 ]«كیست كه به خدا وام نیكو بدهد ؟ ».

در حدیث آموزش پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) به فرد نابینا در بخش توسل خواندیم كه پیامبر( صلی الله علیه و آله ) به او آموخت كه بگوید: اللّهم إنی أسألک و أتوجّه إلیك بنبیّك محمد (صلی الله علیه و آله ) نبیّ الرحمة. ( كلمه بنبیّك متعلق به دو فعل پیشین است: « أسألک » و « أتوجه إلیك » ) و معنی جمله این است كه « خدایا من از تو به خاطر پیامبرت محمد ( صلی الله علیه و آله ) پیامبر رحمت، درخواست می‌كنم و به سوی تو روی می‌آورم ».
پیامبر گرامی( صلی الله علیه و آله ) هنگام دفن فاطمه بنت اسد در حقّ او چنین دعا كرد: «خدایا! مادرم فاطمة بنت اسد را ببخش و جایگاه او را گسترده و فراخ گردان، به حق پیامبرت و پیامبرانی كه پیش از من بودند ». [2]
در صحیفه سجادیه و دعاهایی كه از ائمه اهل‌بیت به ما رسیده است، این نوع سوگند دادن به فراوانی از آنان نقل شده است. [3]

منابع: 
[1]. سیوطی، جامع الصغیر، ص 33.
[2]. مستدرك حاكم، ج3 ص 108
[3]. راهنمای حقیقت آیت الله سبحانی، 169 و 170