پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بنا به نامه‌ی سرانجام، خداوندگار پیش از آفرینش، بخشی از روان جاودانی خود را جدا می‌کند و فرشتگانی چند را با نیروی خود به نام‌های "هفتن"، "چهل تن"، "چهل چهل تن"، "هفت خلیفه" و "بیور هزار غلام" و "بیون غلام" از آن می‌آفریند. سپس خداوند به درون دری می‌رود و چون از درون در بیرون می‌آید، به فرمانش در پاشیده می‌شود و از پاشیدگی آن دودی برمی‌خیزد و آسمان و زمین و ستارگان و ماه و خورشید و شب و روز را پدید می‌آورد. هنگامی که سراسر جهان را آب می‌پوشاند، خداوندگار آب‌ها را یک‌جا گرد می‌آورد و دریا و خشکی را از هم جدا می‌کند و بر روی زمین، روییدنی‌ها و درخت‌های گوناگون پدید می‌رویاند و دریا ماهی‌ها و جانداران مختلف می‌آفریند.[1]
مطالب مذکور اشاره به خلقت فرشتگانی دارد که اساس اولیه آموزه‌های اهل حق را تشکیل می‌دهند و نیز در ادامه متن مذکور اشاره به چگونگی خلقت آسمان و زمین و پراکندگی جانداران و فرشتگان دارد و این اشاره بی‌شباهت با نظریه مادیون درباره خلقت زمین و آسمان نیست.
پس از آن خداوند با یکی از فرشتگان مقرب خود به نام "بنیامین" در هفت طبقه‌ی آسمان به نام‌های "لوح صدف"، "لوح عقیق"، "لوح گوهر"، "لوح در"، "لوح یاقوت"، "لوح مرجان"، "لوح الست"، گردش می‌کند و هر طبقه‌ای را که سیر می‌کند، فرشتگان هم می‌آیند و جشنی معنوی به نام "جم" برپا می‌کنند تا خداوندگار و فرشته‌ی مقرب او به میانشان بیایند. چون نیاز درونشان برآورده می‌شود، یکی از حاضرین خود را قربانی کرده و بنا به فرمان "سر جم"، خلیفه، قربانی را در میان جم نشینان می‌نهد و بهره‌های قربانی را مساوی تقسیم می‌کند.[2]
در این قسمت به نظر می‌آید بزرگان اهل‌حق برای توجیه افعال خود از جمله "جم" اقدام به ساختن این داستان نموده‌اند تا به نوعی مشروعیتی برای اعمال خود ساخته و دلیلی محکم و وحیانی برای عملی همچون "جم" تراشیده باشند.
خداوندگار پس از گشت و گذار در هفت طبقه‌ی آسمان، بنا به خواهش فرشتگان، در زیر "ساجنار" یا آفتاب عالم‌تاب، بار دیگر جشن معنوی "جم" را منعقد می‌کند و پس از به جای آوردن مراسم جم و قربانی، به پایه و مقام خود از آنان پیمان و اقرار گرفته و به آنان وعده‌ی ظهور و تجلی می‌دهد.[3]
این قسمت از نامه سرانجام اشاره به مساله سرسپاری و ورود به فرقه اهل‌حق می‌نماید و اینگونه بیان می‌کند که در جشنی به نام جم از شخصی که طالب ورود به فرقه اهل‌حق است پیمان گرفته می‌شود و بدین وسیله شخص با عقد پیمان و سرسپاری می‌تواند وارد این فرقه شود.
 خداوند از آنان عهد و میثاق می‌گیرد که پس از ظهور در عالم بشریت به او ایمان بیاورند. پس از این پیمان، خداوندگار هفت‌تن را از نور خود می‌آفریند و وعده می‌دهد که آنان را در هنگام تجلی در جهان، برای ارشاد بندگان به ظهور برساند.[4]
و این قسمت هم احیاگر اعتقاد اهل‌حق به تناسخ است و اشاره به این مطلب که خداوند به هفتن وعده تجلی در جهان یا همان تناسخ و حلول را می‌دهد و البته برای این کار هدفی وجود دارد که همانا هدایت مردم بوسله هفتن بواسطه حلول و تجلی ایشان در جهان مادی است.
 نامه‌ی سرانجام، هر یک از روزهای هفته را به یکی از هفتوانه نسبت داده است. شنبه به "سید ابوالوفا"، یکشنبه به "سید میراحمد"، دوشنبه به "سید مصطفی"، سه شنبه به "سید شهاب‌الدین"، پنج شنبه به "سید حبیب(حبیبه) شه"، جمعه به "سید محمد گوره سوار".
نامه سرانجام، آسمان را نیز نمودار هفت طبقه معرفی می‌کند و طبقات آن را به اسامی: "صدف"، "در"، "یاقوت"، "مرجان" و "الست"، یاد می‌کند.

منابع:
1-نامه سرانجام، صدیق صفی‌زاده، نسخه خطی
2-همان
3-اهل‌حق، پیروان و مشاهیر، ص 26
4-همان، ص 27