پايگاه جامع فرق، اديان و مذاهب_ داريوش اول (داريوش بزرگ) شاه هخامنشی، يكی از نقاط اوج در تاريخ ايران باستان است (به استنادِ ادعاهایِ باستانگرايان). كتيبه بيستون، كه به دستور او بر سينه‌ی كوهی در حوالی كرمانشاه نگاشته شده، گويای حقايق بسياری از باورها و رفتارهای حكومت آرمانی هخامنشيان است. بخشی از آن را مرور ميكنيم:

«داریوش شاه گوید: پارت و هيركان نسبت به من نافرمان شدند. خود را از آنِ فرَوَرتیش (Phraortes) خواندند. ویشتاسپ پدر من، در پارت بود، مردم او را رها کردند [و] نافرمان شدند. پس از آن ویشتاسپ با سپاهی که پیرو او بود رهسپار شد. در شهر ویشپازاتیش (Višpauzatiš) در سرزمين پارت، آنجا با پارتی‌ها جنگ کرد. اهورامزدا مرا یاری کرد. به خواست اهورامزدا، ویشتاسپ آن سپاه نافرمان را بسیار زَد (تار و مار كرد). (كتيبه بيستون، ستون 2، بند 16).

«داریوش شاه گوید: پس از آن من سپاه پارسی را از ری نزد ویشتاسپ فرستادم چون آن سپاه نزد ویشتاسپ رسید پس از آن ویشتاسپ آن سپاه را گرفت. [و] رهسپار شد. در شهر پَتیگرَبَنا (Patigrabana) در پارت با نافرمانان جنگ کرد. اهورامزدا مرا یاری کرد. به خواست اهورامزدا، ویشتاسپ آن سپاه نافرمان را بسیار زَد. داریوش شاه گوید: پس از آن کشور از آن من شد. این است آنچه به وسیله من در پارت کرده شد! (ستون 3، بند 1-2).

آنچه گفته شد در ترجمه‌های متعدد كتيبه آمده است.[1] ليكن مقصود از اين گفتار، خرده‌گرفتن از داريوش نيست. چه اينكه مديريت جامعه علاوه بر منطق، به شمشير و خشونت نيز نيازمند است. روی سخن ما با كسانی است كه از تاريخ هخامنشيان كمترين آگاهی و دانشی ندارند، ليكن مدعی ميراث‌بانیِ تاريخ ايران‌زمين اند...

پی‌نوشت:

[1]. متن كامل كتيبه بيستون، خبرگزاری میراث فرهنگی، ۲۷ آوریل ۲۰۱۱، بازبینی‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۴ ؛ همچنين بنگريد به:
The Behistun inscription (translation), by L.W. King and R.C. Thompson, (The sculptures and inscription of Darius the Great on the rock of Behistun in Persia, 1907 London), by livius.org.