پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از مجموعه کتاب‌های مهم در فرقه اهل‌حق از نامه "سرانجام" می‌توان نام برد. به مجموعه کتاب‌ها و رساله‌های دینی اهل‌حق که در قرن هشتم هجری قمری توسط سلطان اسحاق و یارانش به رشته تحریر در آمده، کلام یا خزانه یا سرانجام گویند.[۱] نسخه‌ای از "سرانجام" به نثر کردی موجود است که دارای بیت و یک بخش است. آقای ماشاالله سوری آن را ترجمه کرده و همراه حواشی سود‌مندی به چاپ رسانده است. علاوه بر سرانجام، فهرست‌هایی از کلام‌های دیگر اهل‌حق در دست است، نورعلی الهی (یا پدرش نعمت الله مکری جیحون‌آبادی) تعداد هفتاد و دو دفتر از کلام‌های اهل‌حق را در اختیار داشته است و با استفاده از آنها مجموعه‌ای به نام "مجمع الکلام" تحریر کرده است. آقای شهمردان از پژوهشگران زرتشتی که مدتی را میان اهل‌حق گذرانیده، فهرستی از این دفترها را ارائه داده است که نام بخش‌هایی از نامه سرانجام پردیوری را و نیز برخی از سرانجام‌های دیگر را در خود دارد؛ دفتر شاه خوشین، دفتر پردیور، دفتر ساوا، دفتر دیوانه گوره، چهل‌تن، عابدین، دوره پیرالی، زلال زلال، دوره بارگه بارگه، دوره دامیار، دوره هفتاد و دو پیره، دفتر ناووس(بابا ناووس)، دوره بابا جلیل، دوره گلیمه کول ملقب به پیر بنیامین، دوره میره‌باش تجار، دوره بابا سرهنگ، کلام شیخ امیر، کلام خان الماس، کلام شیخ تیمور، کلام ایل‌بگی.[2]

آقای صدیق صفی‌زاده نیز در تعلیقات بر دوره هفتوانه از کلام‌های دیگر علاوه بر کلام‌های مذکور یاد می‌کنند که عبارتند از دوره بهلول، دوره شاه ویسقلی، کلام سید خاموش، کلام ذوالفقار، کلام قاسد، کلام حیدری، کلام جناب، کلام مجرم، کلام درویش‌قلی.[3] یکی از متون اهل‌حق که به همت ایوانف مستشرق روسی برای نخستین بار در هندوستان به چاپ رسید "تذکره اعلی" نام دارد. از متن تذکره اعلی برمی‌آید که این متن بایست متعلق به خاندان آتش‌بیگی باشد. این تذکره به زبان فارسی است که مشحون از اصطلاحات گویش لکی می‌باشد. گویا توسط دراویش خاکساریه به ایران شرقی و هندوستان راه یافته است. این تذکره در ذکر مظاهر هفتگانه خداوندی است. چنان‌که مینورسکی نیز به آن اشاره کرده است. این متن یک سیستم دینی را آشکار می‌کند که فیلسوفانه‌تر از افسانه‌های خام است.[4] همچنان‌که ذکر شد حاجی نعمت‌الله جیحون‌آبادی نیز دفترهای زیادی به یادگار مانده است. بعضی دیگر از کتاب‌های اهل‌حق به زبان کردی و فارسی موجود است. آقای دکتر کامل شعیبی سازمان‌بندی مذهبی و اجتماعی اهل‌حق را از آن کتاب‌های مقدسی چون بویوروق[فرمایشات] و مناقب اولیاء و تذکره اعلی، ذکر می‌کند همه این کتاب‌ها دارای مضامین مشابه و شخصیت‌های روایی مشترک هستند. به‌ویژه غالب داستان‌ها پیرامون سلطان سید اسحاق برزنجی(سلطان اسحاق)، حاجی بکتاش ولیّ و فضل‌الله نعیمی و شیخ صفی‌الدین اردبیلی و پسرش صدرالدین دور می‌زند. نقطه آغاز پیدایش اهل‌حق در این کتاب‌ها با کتاب‌های اصلی دیگر خصوصاً سرانجام مورد اختلاف است.

اهل‌حق دفترهای خود را از دیگران مخفی نگاه می‌دارند. از نظر ایشان این دفترها به زبان اشاره نوشته شده و کسی نمی‌تواند این زبان را دریابد مگر به مقام انسان کامل برسد، یعنی علم لدنی امامت داشته باشد.[5]

منابع:

[1]. نامه سرانجام، صص ۲۰ و ۲۱
[2]. فرخ‌منش صحبت، مقدمه‌ای بر دین و روان با تاکید بر اهل‌حق، کرمانشاه، چاپخانه نهضت، 1382، ص 240
[3]. ر.ک به: صفی‌زاده صدیق، دوره هفتوانه، دوره هفتوانه، طهوری، تهران، 1361
[4]. فرخ‌منش صحبت، مقدمه‌ای بر دین و روان با تاکید بر اهل‌حق، کرمانشاه، چاپخانه نهضت، 1382، ص 240 به نقل از:
MINORSKI,"AHLI HAKK".
[5]. ر.ک به: مدرسی چهاردهی نورالدین، خاكسار و اهل حق، اشراقی، 1368