مباحث تاریخی
از خباثت‌های دشمنان اسلام است كه درست چند روز قبل از هفته وحدت در آتش مراسماتی به نام نهم ربیع «قتل خلیفه دوم» می‌دمند و جشن می‌گیرند، كه بر هم زننده وحدت ميان مسلمين است. در حالی که در این روز اصلا خلیفه دوم «عمربن خطاب» به قتل نرسیده است.
ماه ربیع‌الاول به خاطر اینکه بعد از ماه صفر که ماه حزن و اندوه اهل‌بیت (علیهم السلام) است واقع شده، هماره به عنوان ماه مبارک نامیده می‌شود ولی وقایع تلخی در روزهای ابتدایی این ماه صورت گرفت که دل هر مسلمانی را به درد می‌آورد. با رجوع به منابع مهم تاریخی فریقین، به دست می‌آید که دو واقعه تلخ تاریخی در روزهای ابتدایی این ماه اتفاق افتاده است...
از تعصبات مذهبی نقل شده در اوایل قرن 10 هجری، این است که فردی را به جرم این کلام که ستایش کردن از صحابه بر روی منبر واجب نیست و نگفتن آن به خطبه (نمازجمعه) صدمه‌ای نمی‌زند، گردن زدند؛ این مطلب را ابن‌عماد حنبلی در شذرات الذهب در شرح حال ظهیر الدین اردبیلی حنفی مشهور به قاضی زاده می‌نویسد.
شعراوی: «در مورد جنگ بین علی و معاویه، معاویه پیراهن عثمان را برای طلب خون عثمان، از علی به دست گرفت و اینجا بود که از باب نمادی برای پنهان کردن هدف از چشم‌ها گفته شد «پیراهن عثمان» و هدف معاویه این بود که به جای علی بن ابی‌طالب حکومت کند.»
شعراوی، از علمای بزرگ اهل سنت مصر، در جهت وحدت بین مسلمانان تلاش فراوانی کرده است و به شدت از اندیشه‌های افراطی بیزار بوده و در جهت رفع اتهام مسلمانان از کفر و شرک، و اثبات صحت رفتارهای مسلمانان از متون دینی، استدلال‌های محکم و منطقی بیان کرده است و فتوای شلتوت در جواز تعبد به مذهب شیعه را تأیید کرده است.
واقعه نصب حضرت علی (علیه السلام) به مقام ولایت در غدیرخم، از وقایع مهم تاریخ اسلام است. شاید واقعه‌ای بااهمیت تر و مهمتر از این حادثه تاریخی وجود نداشته باشد؛ این واقعه بیانگر بقای رسالت پیامبر و دوام نبوت آن حضرت در تجلی‌گاه وجود مبارک حضرت علی (علیه السلام) بوده، لذا غدیر نشانگر پیوند رسالت و امامت است که در آخرین حج پیامبر...
حاجیان بامداد عید قربان، پس از اینکه شب را در مشعر بوده‌اند، وارد منا می‌شوند؛ آنان برای رسیدن به منا، باید از سرزمینی به نام وادی محسر عبور کنند؛ وادی محسر به طول سه کیلومتر و نیم و عرض آن پانصد متر بین دو کوه ممتد است؛ مطابق روایات تاریخی، اصحاب فیل و سپاهیان ابرهه که قصد تخریب کعبه را داشتند، در همین وادی به هلاکت رسیده‌اند.
در سال 1938 میلادی، شیخ محمدتقی قمی وارد مصر شد، وی لزوم رعایت دعوت مرحله‌ای برای دست‌یابی به هدف تقریب را یادآور شد. پس از شکل‌گیری اندیشه تقریب، بسیاری به مبارزه با آن برخاستند. چاره‌ای نبود که قبل از هر چیزی، محیط برای اصلاح مساعد شود. بنابراین اندیشه تقریب، این مراحل را پشت سر گذاشت: مقدمه؛ تأسیس و ایجاد تقریب.
شیخ محمود شلتوت، عالم حنفی مصری، عضو جمعیت علمای اعلام، مجمع اللغه، سرپرست مباحثات فرهنگی دانشگاه الازهر، و در نهایت رئیس دانشگاه الازهر شد؛ وی ترک تعصّب و نقش عالمان را از عوامل وحدت می‌دانست و معتقد بود می‌توان با این موارد در برابر سوء‌‌استفاده دشمنان اسلام ایستاد و اهداف دین را برآورده ساخت.
یکی از پیشگامان تقریب و بیداری اسلامی، شیخ عبدالمجید سلیم متأثر از استادش، محمد عبده، گام‌های مهمی در راستای منویات و تفکرات او برداشت؛ وی تدریس و ریاست الازهر، قضاوت، عضویت در دارالافتاء و هیئت کبار العلما را در کارنامه دارد و با اهتمام تمام در دارالتقریب فعالیت کرد.
از فعالیت‌های دارالتقریب، انتشار کتاب‌های شیعی در قاهره، به منظور معرفی شیعه به عنوان یکی از مذاهب اسلامی و نیز تأمین منابع درسی فقه و عقاید شیعیان در دانشگاه الازهر بود که با توجه به ارتباطات بسیار محدود فرهنگی در آن روزگار، گامی بزرگ در مسیر آشنایی با مذاهب اسلامی به شمار می‌رفت.
توجه به آموزه‌های تقریبی دین مبین اسلام، و شرایط منطقه‌ای و جهانی جهان اسلام، احساس نیاز به وحدت اسلامی را برای بزرگان تقریب ازجمله شیخ عبدالمجید سلیم، شیخ محمود شلتوت، شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء، آیةالله عبدالکریم زنجانی و آیةالله العظمی بروجردی و دیگران ملموس کرد و در سال 1947 میلادی، به تأسیس دارالتقریب قاهره انجامید.
عالمان بسیاری از شیعه و اهل سنت در اندیشه تقریب سهیم بوده‌اند؛ یکی از این افراد شیخ محمد عبده، مفتی، فقیه و مصلح مصری اهل سنت است. از اقدامات اصلاحی او تأسیس «جمعیة التقریب بین الادیان و المذاهب» است که در تاریخ تقریب مذاهب اسلامی جالب توجه است و ظهور متفکران و مشایخ بزرگی در الازهر نشان مجاهدت‌های اصلاح‌گرانه اوست.
نظریه تقریب مذاهب اسلامی علاوه بر ضرورت در شرایط فعلی برای مسلمانان، نظریه‌ای اعتقادی است و صوری نیست؛ عده‌ای با این تشکیک که تقریب مذاهب تاکنون تنها به نفع شیعه شده است و اهل سنت بهره‌ای از فتاوای تقریبی نداشته‌اند با آن مخالفت می‌کنند؛ در حالیکه فتاوای تقریبی علمای شیعه کمتر از فتاوای تقریبی علمای اهل سنت نیست.