شیخ احمد احسایی
در راستای ادعای مقامات علمی شیخ احمد احسایی (پیشوای مسلک شیخیه)، بزرگان این مسلک در رابطه با شخصیت وی، توصیفات مبالغه‌آمیزی به کار برده‌اند. این در حالیست که بزرگان برخی علوم، نسبت به ثبوت این ادعاها اشکالات فراوانی مطرح کرده و در نتیجه نظردهی شیخ احسایی در علومی که در آن‌ها سررشته نداشته، موجبات رسوایی وی را فراهم ساخته است.
بر خلاف ادعای پیروان شیخیه مبنی بر عدم ارتباط رهبران شیخی با جریان بابیت و عدم زمینه‌سازی بر ایجاد فرقه‌ی ضالّه‌ی بابیت؛ آثار علی‌محمد شیرازی (باب)، منطبق با مزاج شیخیه، مبنی بر ادعای بابیت است. علی‌محمد شیرازی نیز با باب خواندن دو پیشوای شیخی، آنان را مبشّر خود خوانده و از این‌رو، پیشوایان شیخی مورد تکریم بابیان و بهائیان هستند.
بر خلاف ادعای پیروان مکتب شیخیه؛ علی‌محمد شیرازی، بعلاوه‌ی شاگردی علمی نزد رهبران شیخیه، در تحصیل مراحل معنوی نیز متأثر از آنان بوده و در زُهد و گوشه‌نشینی، به رهبر شیخیه اقتدا داشته است. ریاضت و گوشه‌گیری علی‌محمد شیرازی به قدری مشهود بود که وی، به «سید ذکر» شهرت یافت و کم کم دعانویس و مناجات پرداز شد.
فرقۀ شیخیه با تکیه بر واژه هورقلیا به انحراف رفته است، به گونه‌ای که معاد جسمانی را نفی کرده و قایل شده پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با جسم هورقلیایی به معراج رفته است و معتقد شده امام زمان (ارواحنا فداه) در عصر غیبت حیات مادی و جسمانی ندارد. حال آنکه امامیه معتقد به معاد جسمانی و روحانی شده و اعتقاد دارد پیامبر...